Het WWW volgens MTV in 1995

"... off course there is a lot of sex online, welcome to the human race."


Via NRCNext.nl

Gelezen: W. van den Broeck - Een vrouw voor elk seizoen

Walter van den Broeck heeft zeven verhalen over vrouwen gebundeld. Ze zijn niet allemaal even goed, zo vind ik de "twist" in Yolanda, over een vrouw die bij twee mannen wil zijn, erg kunstmatig.
Twee verhalen zijn een soort spiegeling van elkaar (Suzanne en Hanne & Debra) waarin een vrouw een ontmoeting met een oude geliefde ensceneert met als doel de geliefde (min of meer) terug te winnen. Het bijzondere van Hanne & Debra is dan nog dat het een toneeltekst is.
De verhalen die me het meest bevallen zijn de meer autobiografische, die aansluiten bij de cyclus Het beleg van Laken en Aantekeningen van een stambewaarder. Het eerste - Krimhilde - is een niemandalletje over een bezoek aan een striptent met zijn vader en schoonbroer. Maar vooral Marie & Ella is mooi, omdat hierin beschreven wordt hoe zijn ouders elkaar ontmoeten. Hij een schuchtere, Belgische soldaat in Duitsland, zij (Ella) een assertieve serveerster in een restaurant. En het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Marie, de vriendin van Ella, die ook smoorverliefd is op die knappe Belgische soldaat.
Het derde autobiografische verhaal is een soort vermenging van Dad's Army en Debiteuren/Crediteuren in een kazerne van het Belgische leger (weer in Duitsland trouwens)
En tenslotte is er een verhaal over een diplomaat in een Zuid-Amerikaans land, dat ik niet zo goed kan plaatsen.

Gelezen tussen 11/07/2011 en 1/07/2011

Een week zonder internet

Naar aanleiding van mijn bericht dat ik een tijdje offline ging, attendeerde Sabine me op bovenstaande experiment. Het is mij in Italië niet gelukt volledig offline te gaan. De gratis wifi in Bonvicino was te verleidelijk, al heb ik bewust Twitter, e-mail en rss gemeden. Ik heb op mijn BB vooral naar Teletekst en Sporza.be gekeken. (En twee DM's gestuurd: één felicitatie en eentje over een tour voor Trio Nooitgedacht)

Gelezen: Laurent Binet - HhhH

Een "infra-roman" noemt Laurent Binet zijn boek ergens... In Vrij Nederland licht hij dit begrip toe:

Mijn toegespitste definitie is: een geschiedenis verteld als een roman met alle eigenschappen en technieken van de roman – op één na: fictie.

Dit is maar ten dele waar. De roman bestaat in feite uit twee verschillende "verhalen": de geschiedenis van de aanslag op Heydrich op 27 mei 1942 en het schrijven van het boek door Binet. In het eerste verhaal probeert Binet zo "eerlijk" mogelijk te zijn. Dat wil zeggen dat hij geen dialogen of gedachten van de betrokken historische personen wil verzinnen. Als hij dat wel doet, dan zegt hij expliciet dat dit zo zou kunnen zijn gebeurd. Op die punten wil hij de lezer expliciet niet "voor de gek houden." Hij beroept zich zo veel mogelijk op archieven, getuigenverklaringen en andere "objectieve" bronnen. Het knappe is dat hij hierdoor ook meteen duidelijk maakt hoe subjectief dergelijke bronnen zijn. Daarnaast blijkt bijvoorbeeld ook uit het artikel in VN dat hij sommige dingen wel "verzonnen" heeft, bijvoorbeeld de lengte van de tunnel die de parachutisten probeerden te graven.
Aan de andere kant, in het tweede verhaal - het schrijven van de roman - houdt hij de lezer nadrukkelijk wel verschillende keren voor de gek. Zo schrijft hij op pagina 32 dat hij het boek dat Heydrichs vrouw na de oorlog geschreven niet gekocht heeft. Het is belachelijk duur en eigenlijk ook overbodig. Terwijl hij een paar bladzijden later schrijft:

(ik beken dat ik haar boek toch uiteindelijk heb gekocht en op systeemkaartjes heb laten zetten door een jonge Russische studente die in Duitsland is opgegroeid - ik had ook een Duitse kunnen nemen, maar het is prima zo)

Een stuk verder beschrijft hij een dialoog met zijn vriendin over een passage die volgens zijn eigen criteria niet zou kunnen: Natacha leest het hoofdstuk dat ik net heb geschreven. Bij de tweede zin roept ze uit: 'Hoezo, "het bloed stijgt naar zijn wangen"? "Zijn hersens bonzen tegen zijn schedelwand"? Dat heb je verzonnen. Hierna legt de "ik" in twee pagina's uit dat Natacha gelijk heeft, maar dat hij de passages toch gewoon laat staan. Wat je als lezer al weet, want je hebt het hoofdstuk ook net gelezen. En soms speelt hij gewoon "vals" door van bepaalde passages te zeggen dat deze natuurlijk niet zo in zijn roman terecht zullen komen. Terwijl je ze net gelezen hebt.
Hierdoor is de "ik" opeens een veel minder betrouwbare verteller geworden, waardoor het boek niet alleen meer  literatuur wordt, maar ook duidelijk maakt dat het onmogelijk is een "ware" geschiedenis te beschrijven. Ik hou daar wel van...
Maakt deze nadruk op verteltechniek en waarheid dit een droog en saai boek, alleen geschikt voor "meta-lezers" als ik? Ik denk het niet. Het is zoals Edwin het omschrijft:

De stijl van Laurent Binet is even wennen, maar na een paar bladzijden grijpt het verhaal je bij de strot, om die pas op de laatste bladzijde weer los te laten. Je weet niet precies zeker waar de auteur de geschiedenis verruilt voor fictie, maar het is een feit dat je steeds het gevoel krijgt veel te leren over de denkwijze van de meest vooraanstaande figuren van het Derde Rijk. De wijze waarop Binet de hiërarchie en bijbehorende spelletjes van kopstukken als Himmler, Göring en Heydrich beschrijft gaf mij in ieder geval het gevoel dat ik kennismaakte met een nieuw hoofdstuk uit de zwarte geschiedenis van Nazi-Duitsland.

Lezen dus!

 Gelezen tussen 08/07/11 en 11/07/11

Twee weken Italië is...

... met de autoslaaptrein vanuit Den Bosch naar Alessandria door twee heel mooie stukjes Europa rijden. Eerst vanaf Keulen langs de Rijn terwijl de zon onder gaat, in iedere bocht ligt een kasteel hoog op de rotsen boven de rivier. En de volgende ochtend komt de zon op, terwijl je langs het Lago Maggiore rijdt.

... in Villa Giada je balkon opstappen en dit als uitzicht hebben (en ik geef toe, zonder dat viaduct was het mooier)

... in de kerken ontdekken dat het "kaarsje opsteken" in Italië gemoderniseerd is. In de meeste kerken zijn de kaarsjes elektrisch en moet je op een schakelaar drukken. In sommige kerken gaat na inworp van vijftig cent vanzelf een lampje branden. Maar in één kerk kon je nog een echt kaarsje aansteken.

... terug denken aan de vakanties aan de Cote d'Azur en Italië van twintig, dertig jaar geleden en de pogingen om hagedissen te fotograferen. Toen waren er nog geen digitale camera's en zaten er heel veel lege muurtjes en stenen tussen de foto's die van de drogist terug kwamen. Deze keer zat een hagedis vast in ons appartement, dus had ik alle tijd om hem "vast te leggen"

... aankomen bij Fred en Irma in Bonvicino en een welkomstpakket van Sabine en Niels uit Ulestraten in het huisje vinden. Heel, heel erg lief!

... in Bonvicino je terras oplopen en de Alpen kunnen zien
... heel veel lekker eten, onder andere bij Osteria dell' Arco in Alba en Trattoria de Lele in Murazzano
... veel lezen, HhhH, Een vrouw voor elk seizoen en Tristram Shandy (waarover later meer)

YTTM - YouTube Time Machine

Nog een website om in rond te dwalen: YTTM, een film-tijdmachine. Kies een jaartal tussen 1860 en nu en je krijgt filmpjes uit dat jaar voorgeschoteld. Bijvoorbeeld de vallende kat uit 1890 hierboven, of de commercial uit 1974 hierbeneden.

Computer says no: NRC en iOverheid

De afgelopen weken zijn wij verdwaald in de krochten van de klantenservice en computers van de NRC. Het bleek dat mijn internet-account sinds 2009 gekoppeld stond aan het abonnement van de vorige bewoner van dit huis. En dit terwijl wij al sinds 1999 een NRC-abonnement hebben en al vanaf 2003 op dit adres wonen.
Toen ik een vakantie door wilde geven, bleek dat niet te kunnen, omdat dit te kort na een vorige vakantie was. Daarna zag ik dat de gegevens van mijn account niet klopten, hij stond op naam van de vorige bewoonster met haar adres in Den Bosch. Het wijzigen van de adresgegevens bood geen soelaas, want ik kon nog altijd geen vakantie doorgeven.
Toen heb ik de eerste keer met de NRC gebeld en uitgelegd dat ik natuurlijk wel een vakantie zou moeten kunnen doorgeven. De telefoniste zei: "Ik snap het. Het is geregeld."
De week erna kregen we twee NRC's bezorgd. Onze "bode" (zo noemt de bezorger zichzelf) waarschuwde nog, dat we de NRC even moesten bellen, anders moesten we twee abonnementen betalen. Bellen bleek geen oplossing, volgens de computer staat er namelijk maar één abonnement op ons adres en dat staat op naam van mijn H. Desondanks kregen we de dag erna weer twee kranten, en de dag daarna weer.
Dus maar weer een half uur met de NRC gebeld en uitgelegd dat er toch echt iets fout gaat. "Nee mevrouw, dat kan echt niet. Er staat maar een abonnement in de computer!"
Daarna stond onze bode boos voor de deur met de vraag waarom wij een klacht hadden ingediend dat hij de krant niet bezorgd had? Op zijn lijstje stond dat de krant die op mijn naam staat, niet bezorgd was en dat er over geklaagd was. H. heeft daarop maar weer naar de krant gebeld en het probleem opnieuw uitgelegd. Toen vonden ze zelfs, wonder boven wonder, de klacht van de vorige bewoonster! Nu zou alles opgelost zijn. Maar, zei de NRC-mevrouw, misschien konden wij alleen nog een klacht indienen om te melden dat we eerder ten onrechte een klacht hadden ingediend over de bezorging. Dan begreep de bezorger ook dat het niet zijn fout was. De NRC-miep snapte niet helemaal waarom mijn H. hier een beetje boos om werd...
En helaas twee dagen later nog altijd hetzelfde liedje. Bode krijgt klachten over de bezorging, NRC kan het probleem niet vinden.
Vierde keer aan de telefoon. Nu zegt de meneer van de NRC dat er sprake is van een vakantiebezorging op ons adres, van een abonnee uit Den Bosch. Dat heeft hij rechtgezet en daarmee bleek alles opgelost.

En weet je wat het ergste van dit verhaal is? Dit is redelijk onschuldig, een krantenabonnement. Maar dit is wat er, volgens de WRR in hun rapport iOverheid, op grote schaal gebeurt binnen de overheid. Wat in de computer staat is waar, ook al is niemand verantwoordelijk voor de juistheid van de data en is vaak zelfs niet eens duidelijk waar de data vandaan komen! En dan kan het dus om veel belangrijkere dingen gaan als uitkeringen of verzekeringen. En het kan ook mensen treffen die minder mondig zijn dan wij...
Daarnaast wijst de WRR er ook op (en dat had ik me nooit gerealiseerd) dat de overheid ook steeds meer gebruik maakt van "profiling", waardoor (incorrecte) oude data van invloed zijn op toekomstige beslissingen over individuele burgers.

Leest dat rapport, huiver om de beschrijvingen en bedenken dan of wij als archivarissen hierin een rol moeten of willen spelen.

Gerelateerd
Wat ik echt mis in de #archiefvisie

Met dank aan William Scheffer voor de verwijzing naar Little Britain

Radio Soulwax

Ik heb altijd al een voorliefde gehad voor de broertjes Dewaele. Dat begon met hun Soulwax-album Much against everyone's advice (Spotify), maar ook hun mash-up dingen als 2 Many DJ's vind ik geweldig.
Nu hebben ze iets nieuws: Radio Soulwax.

Wat is Radio Soulwax?

Ok, so it's a radio station, but not as you know it. For now, it's a growing collection of 24 one hour-long mixes with visuals that we are sharing with you for free, and hopefully it will become a platform for many more things to come. We call them mixes, but in reality they are more like musical films based on the record sleeves.

Every hour has a different musical and visual theme (always based on the covers), to eventually make for a varied day-long radio schedule that will remain online in a rotated and continuous loop.

En waarom Radio Soulwax?

Instead of releasing another 2manydjs mix album, we've tried to come up with something different, a new way to share music we love with you. Besides, we had too many ideas to put into one compilation and too many records to not do something more, something outrageous!

Hierboven zie je, na een druk op "play" de gewone versie, maar er is ook een iPhone- en Android-app.

Ik kan er uren naar luisteren en vooral ook kijken! Al die vreemde covers, intro's en mooie albumhoezen...

Gerelateerd
Mashup of Mash-up

Import/export en vernietiging in MoReq 2010

Een van de "core services" van een MoReq2010® compliant records systems (MCRS) is export:

One of the advantages of this, and a design goal of MoReq2010®, is the potential for interoperability between MoReq2010® compliant records systems (MCRS). An MCRS does not only understand its own entities and its own processes, it can export them to a standardised format that can be understood by another MCRS. (MoReq 2010, p.21)

En, nog interessanter misschien: de export-functionaliteit moet zodanig zijn dat alles geexporteerd kan worden. En met alles bedoelt MoReq 2010 dus ook "event histories" en audit trails:

In MoReq2010® every entity has an event history associated with it. This is particularly important in supporting interoperability, where entities are transferred from one records system to another. Each entity is transferred as a whole, including its metadata, event history, access controls, and so on. The event history is an integral part of the entity and this approach allows all MCRS to import and fully understand events that occurred to an entity while it was part of a previous records system. (MoReq 2010, p.27)

Alleen jammer dat import niet als "core service" gedefinieerd wordt:

It should be noted that import is not part of the core services of an MCRS, but every MCRS must be able to export its information to the MoReq2010® common XML export format. Import requires a far higher level of application sophistication than export, and mandating it for all records systems would preclude many dedicated business systems from adopting MoReq2010®. (MoReq 2010, p.22)

Iets anders wat hier mee samenhangt zijn de Universally Unique IDentifiers (UUID) die verplicht zijn. Iedere entiteit en service moet een eigen unieke code krijgen, omdat alleen op die manier export uit en import in een MCRS probleemloos kan verlopen.

The use of a UUID is mandatory for compliance with the specification. This means that any entity can be exported from one MCRS and imported into another MCRS and will continue to be uniquely identified. The importing MCRS can even match up different copies of the original entity that were exported at different times or were transferred to it via an intermediate MCRS. All entities can be traced back to the specific instance of their originating service where they were created. (MoReq 2010, p.36)

Naast "export" onderscheidt MoReq 2010 ook nog "delete" en "destroy"

Unlike the entities in other information systems, entities in an MCRS are destroyed, rather than deleted, leaving a residual entity that remains in the MCRS. Residual entities are an important concept in records systems as they indicate entities that were once present in the system. Without them it would not be possible to reconstruct the full context of an historic record. (MoReq 2010, p.23)

Met andere woorden: iedere "vernietiging" moet traceerbaar residu achter laten in het systeem zelf.

Uit het plaatje hierboven zou je kunnen opmaken dat je een archiefstuk nadat het is aangemaakt, maar nog niet is "gebruikt" zou kunnen verwijderen zonder een residu achter te laten. Dat is uiteraard niet het geval:

It is not possible to delete entities from an MCRS as if they had never been created unless they are deleted before they are used. Entities that have been used may not be deleted.
Some entities, most importantly records and their components, (but also entities such as events, access control entries, system metadata element definitions, and so on) do not have a first used timestamp and may never be deleted. Once they have been created, entities of these entity types may never be erased without trace from an MCRS. (MoReq 2010, p.36)

Gerelateerd
Archiefstukken in MoReq 2010
RMA, SOA en MoReq 2010
Bewaren is makkelijk, vernietigen dat is moeilijk!

Offline voor een tijdje

Net als vorig jaar, ga ik ook deze zomer op "analoge retraite": een week of drie volledig offline. Geen Twitter, geen RSS, geen e-mail. Wel weer lezen, wandelen, zwemmen, spelen...
Vorig jaar had ik drie weken vooruit gewerkt, zodat hier toch iedere dag een nieuw bericht verscheen. Deze keer niet. Er staan nog een paar berichten op stapel, maar daarna zal het hier een tijdje stil worden.
Rond de laatste dagen van juli ben ik weer onder de digitaal-levenden.

A più tardi

Gerelateerd
Offline

Plaatje: I'm offline van Ed Yourdon

Gebeurtenissen in MoReq 2010

Veel, heel veel aandacht gaat uit naar "event history": het vastleggen wat er met een entiteit gebeurt. Dat is niet verwonderlijk, aangezien dat juist een van de garanties is die een archief systeem moet kunnen leveren: dit is een authentiek archiefstuk, want het is bekend wat er allemaal mee is gebeurd sinds het in het systeem is opgenomen. Hierbij wordt redundantie niet geschuwd, zoals blijkt uit dit voorbeeld:

If an authorised user moves a record from one aggregation to another, under R6.5.13, then there are three participating entities (the previous parent aggregation, the new parent aggregation and the record). The event (F14.5.3 Aggregation – Add Record) will have three participating entities and the single event will appear in three event histories simultaneously. (MoReq 2010, p.37)

Overigens is het voor geauthoriseerde gebruikers mogelijk om de "event history" voor geselecteerde functies uit te zetten, zodat de boel niet volloopt met "non-events." Hierbij zijn enkele events weer uitgezonderd, waaronder het uitzetten van de event history (!), het toevoegen van users aan groepen en het verwijderen van metadata. En, "events" zijn de enige entiteit zonder "event history." uiteraard kunnen de gegevens uit de event history niet door gebruikers gemanipuleerd worden. Enkel het MCRS moet dit kunnen.

Event history vs audit trail
Zijn al die event history's gelijk te stellen aan een "audit trail"? Ja en nee. Traditioneel is een audit trail een chronologisch log van alle activiteiten in een systeem, terwijl event history's (de naam zegt het al) gebeurtenis georiënteerd zijn. Maar, aan ieder event wordt een time stamp toegevoegd en dus zegt MoReq 2010:

A traditional audit trail may be conceptualised as a view of all events from the event histories of all entities across the whole MCRS (in timestamp order). (MoReq 2010, p.38)

Gerelateerd
Archiefstukken in MoReq 2010
RMA, SOA en MoReq 2010

The Internet Archive gaat boeken bewaren

Al bijna een maand geleden schreef The Internet Archive op zijn weblog dat ze gaan beginnen met het bewaren van een fysiek exemplaar van ieder boek dat ze gescand hebben. De reden die Brewster Kahle en kornuiten hiervoor geven is redelijk schokkend (vind ik dan):

After the Internet Archive digitizes a book from a library in order to provide free public access to people world-wide, these books go back on the shelves of the library. We noticed an increasing number of books from these libraries moving books to “off site repositories” to make space in central buildings for more meeting spaces and work spaces. These repositories have filled quickly and sometimes prompt the de-accessioning of books. A library that would prefer to not be named was found to be thinning their collections and throwing out books based on what had been digitized by Google. While we understand the need to manage physical holdings, we believe this should be done thoughtfully and well.

Een interessant argument van IA om de papieren versies te bewaren is dat de analoge versies de "authentieke" exemplaten zijn en dat er bij twijfel aan de digitale reproductie op terug gevallen kan worden.
En daarom begint IA een enorm depot waarin alle gepubliceerde boeken in optimale omstandigheden bewaard blijven als "back-up". Hierbij moet "alle" natuurlijk met een korreltje zout genomen worden. Blijkbaar zijn er in totaal 100 miljoen boeken verschenen, maar een groot deel daarvan zijn unica, die gewoon in de "normale" bibliotheken bewaard zullen blijven. Maar desondanks mikt IA op het bewaren van 10 miljoen boeken.

Based on this success and the increasing availability of physical materials, a production facility leveraging this design will be launched in June of 2011 in Richmond, California. The essence of the design from the book’s point of view is to have several layers of protection, each able to be monitored and periodically inspected:

• Books are cataloged, and have acid free paper inserts with information about the book and its location,
• Boxes store approximately 40 books with labeling on the outside,
• Pallets hold 24 boxes each,
• Modified 40′ shipping containers are used as secure and individually controllable environments of 50 or 60 degrees Fahrenheit and 30% relative humidity,
• Buildings contain shipping containers and environmental systems,
• Non-profit organizations own and protect the property and its contents.

Het interessante is ook dat IA bibliotheken, verzamelaar en particulieren expliciet uitnodigt om boeken naar hun op te sturen, zodat ze opgenomen kunnen worden. Dit leidde overigens in de commentaren tot een paar "vurige" reacties, waaronder deze:

Larry Moniz
"Sounds like another scam, like Google’s to acquire intellectual property and pass it around WITHOUT conforming to U.S. copyright laws and also paying royalties to authors. Please consider this notification that I prohibit you from copying and retaining any of my work in any form whatsoever."
Larry Moniz
"Not your right under the law to be the guardian of others intellectual property. In my opinion as an author, journalist and publisher, what you are doing is pirating intellectual property. Even the Library of Congress doesn’t actively seek works from all sources. It accepts works from the author or publisher as part of copyright law. You try to sound holier-than-thou and well intentioned, but what’s your real agenda? You also say this being paid for by “funding from stimulus money for jobs programs.” Sounds like a flagrant misuse of stimulus funds."

En anderen merken dan weer op dat het natuurlijk onverstandig is om alle boeken op een plaats te bewaren, in verband met calamiteiten of moedwillige vernietiging.
*zucht*
Ik vind het een indrukwekkend en mooi project en zal boeken die ik om wat voor reden dan ook kwijt moet, zeker naar Richmond sturen.

Gerelateerd
Een bibliotheek om de beschaving te reconstrueren

Tot 31 tellen met 5 vingers

Binair tellen, ik blijf het fascinerend vinden.
Precies een jaar geleden stond hier een filmpje over rekenen met knikkers, vandaag een filmpje van Vi Hart over op je vingers tellen...


En ze maakt meer prachtige filmpjes... Bijvoorbeeld over Pythagoras of snoepen, Möbius-ringen en muziek maken

Gerelateerd
Rekenen met knikkers - vrolijke zondag op maandag

Een Europese richtlijn voor auteurswettelijke weesjes

Eind mei heeft de Europese Commissie een voorstel naar het Europees Parlement gestuurd "inzake bepaalde toegestane gebruikswijzen van verweesde werken." Sinds vorige week staat het voorstel op Internetconsultatie.nl waar er tot 31 augustus 2011 commentaar op gegeven kan worden.

Om door het auteursrecht beschermde werken in een online digitale bibliotheek of archief ter beschikking te stellen van het publiek is voorafgaande goedkeuring vereist. Indien de betrokken auteursrechthebbende niet kan worden geïdentificeerd of gevonden, worden de werken in kwestie verweesde werken genoemd. De goedkeuring die vereist is om werken online beschikbaar te maken kan dan ook niet worden verkregen. Bibliotheken of andere instellingen die werken online ter beschikking stellen van het publiek zonder voorafgaande goedkeuring lopen het risico dat zij het auteursrecht schenden.

De voornaamste doelstelling van dit voorstel is het creëren van een rechtskader om de wettige en grensoverschrijdende online-toegang te verzekeren tot verweesde werken die opgenomen zijn in online digitale bibliotheken of in door diverse in het voorstel gespecificeerde instellingen beheerde archieven wanneer dergelijke verweesde werken uit hoofde van taken van openbaar belang van dergelijke instellingen worden gebruikt.

Heel simpel gezegd komt het er op neer dat een instelling die verweesde werken mag gebruiken (archieven, bibliotheken, musea, onderwijsinstellingen, zie artikel 1 van de richtlijn) zorgvuldig moet zoeken naar de rechthebbenden van een werk. In artikel 3 wordt omschreven hoe dit zorgvuldig zoeken er uit zou moeten zien:

Artikel 3

Zorgvuldig zoeken

1. Om uit te kunnen maken of een werk een verweesd werk is, zorgen de in artikel 1, lid 1, bedoelde organisaties ervoor dat voor elk werk zorgvuldig gezocht wordt door de gepaste bronnen voor de desbetreffende categorie van werken te raadplegen.
2. De bronnen die voor elke categorie van werken geschikt zijn, wordt door elke lidstaat in overleg met rechthebbenden en gebruikers bepaald, en omvatten de in de bijlage opgesomde bronnen.
3. Het zorgvuldig zoeken dient enkel plaats te vinden in de lidstaat van de eerste publicatie of uitzending.
4. De lidstaten zorgen ervoor dat de resultaten van het zorgvuldig zoeken op hun grondgebied in een voor het publiek toegankelijke databank worden opgeslagen.

De truc is daarna, en daarom is dit een Europese richtlijn, dat alle landen in de EU een werk als verweesd beschouwen, als dat in één land is vastgesteld.

Hier is de speciale website die de EU aan Orphan works gewijd heeft.

Zou dit voldoende tegemoet komen aan de klachten van onder andere de KB?

Gerelateerd
De KB-Google-deal
Verklaring op eer of tussen je vingers door spugen?

Ik was op de radio #herrieindebieb

Vanochtend was ik te gast bij Herrie in de bieb het discussieprogramma van Jos Potting en Bart Swanenvleugel bij RTME. Ik was uitgenodigd als "social media insider" om met Thijs Heijnen, de directeur van de lokale bibliotheek, te discussiëren over de bibliotheek over vijf jaar. Uiteraard ging het vooral over de invloed van de digitalisering, de vergrijzing en sociale media.
Hieronder kun je het hele gesprek horen, het begint rond 5:25 en duurt een kleine twintig minuten alles bij elkaar.



(Overigens, het feit dat ik me vanmorgen geschoren had, is sowieso "nieuwswaardig", dat doe ik zelden in het weekend. En het kwam mooi uit, want er zijn ook televisieopnamen gemaakt. Ik heb ze nog niet gezien, maar die komen volgens mij ook wel online.)

RMA, SOA en MoReq2010

Een paar dagen later dan beloofd...
Bijzonder interessant in MoReq is dat de opstellers uit gaan van een service bases architecture. Er zijn negen services waarvoor functionaliteiten geëist worden, zie het plaatje hierboven. (Over model-services, features en plug-in modules later misschien meer)

The service based architecture of MoReq2010® is not intended to constrain software suppliers from developing fully compliant solutions that combine the functionality of many or even all core services together and deliver them from within a single application. However, by dividing the architecture of MoReq2010® into separate services, future consideration may also be given by suppliers to developing records systems where each of the services is decoupled from the others and can then be shared between more than one MCRS.
[..]
At the heart of the service based architecture of an MCRS is its record service. The record service is the only core service that cannot be shared with another MCRS. Indeed it is literally only the record service that distinguishes one MCRS from another. All other services that support the record service may simultaneously support other record services, and may therefore be a part of several MCRS solutions simultaneously. (MoReq 2010, p.31)

Dat betekent dus dat je in de toekomst de Metadata-service van BCT zou kunnen combineren met de classificatie-service van Decos en de zoek-service van Circle.
En het betekent ook dat meerdere overheidsorganen (alle gemeenten bijvoorbeeld) een centrale selectie-en-vernietigingsservice ("disposal scheduling service") zouden kunnen gebruiken, die centraal beheerd wordt, maar door meerdere organisaties "aangeroepen" wordt bij het toekennen van bewaartermijnen.

Gerelateerd
Archiefstukken in MoReq 2010

Wat ik echt mis in de #archiefvisie

Door reactie van Bennie op mijn eerdere blog, herinnerde ik me dat ik eigenlijk ook nog iets had willen zeggen over wat ik nu echt mis in de Archiefvisie.
Waar de bewindslieden helaas geen aandacht aan besteden dan is dat een punt uit de eerdere brief van de Erfgoedinspectie, aangevuld met de problematiek van de keten- en  netwerkinformatisering zoals de WRR die omschrijft.

1. Wat zijn archiefbescheiden
Het ging afgelopen week ook op dit weblog al weer uitgebreid over wat archiefstukken wel en niet zijn. En elders is de discussie over het archiveren van social media ook weer eens opgelaaid. Het zou mooi zijn als in de Archiefvisie had gestaan: dit en dat beschouwen wij wel en zus en zo beschouwen we niet als archiefstukken. Of op zijn minst iets als:

We zijn ons er van bewust dat er, mede door de digitalisering, onduidelijkheid is ontstaan over wat als archiefbescheiden beschouwd moet worden. Daarom zullen wij de Algemene Rijksarchivaris opdracht geven hierover in samenwerking met het veld duidelijkheid te geven.

2. Informatienetwerken
De WRR maakt in iOverheid heel veel duidelijk, onder andere over de "informatienetwerken" waar overheden en particulieren steeds meer in opereren.

Waar de wetenschap veelal spreekt over netwerken, hanteert de Nederlandse overheid in haar officiële stukken juist de term ‘ketens’ en een ketenbenadering. Dat doet ze ook op momenten dat – kijkend naar de applicatie – de term netwerk op z’n plaats is.
In een ketenbenadering werken organisaties en actoren samen om een probleem op te lossen of een doel te bereiken. De verbinding in de keten komt niet voort uit een overkoepelend gezag dat hierop stuurt, maar de behoefte van verschillende organisaties aan elkaars product of informatie (Grijpink 2006a). De keten is een lineair proces waarin verschillende organisaties buiten hun eigen organisatiegrenzen werken aan een gemeenschappelijk resultaat (Borst 2009). De volgorde waarin onderdelen en actoren hun plaats in de keten innemen, wordt bepaald door het probleem dat opgelost moet worden, dan wel de dienst of product die geleverd moeten worden. Voor het goed functioneren van de keten zijn alle onderdelen en actoren noodzakelijk.
Naast de opkomst van ketens, zijn (zowel publieke als private) organisaties steeds vaker verbonden met andere organisaties in een netwerk. De term ‘netwerk’ verwijst naar een relatief open verband waarbij verschillende onderdelen (knooppunten) in relatie staan tot andere onderdelen via veelvoudige, doorkruisende en vaak redundante verbindingen. Via deze verbindingen beweegt informatie zich van het ene onderdeel naar het andere (Barney 2004). In tegenstelling tot bij ke tens zijn er in een netwerk dus alternatieve mogelijkheden om uitwisseling tot stand te brengen. De stromen bewegen zich in verschillende richtingen, wederkerig of in één richting, en mogelijk via meerdere vertakkingen. Verbindingen kunnen bovendien sterk of zwak, enkelvoudig of meervoudig zijn. Vanwege het dynamische, flexibele en adaptieve karakter is een netwerk moeilijk te coördineren en sturen (Castells 1996). Alhoewel binnen de overheid in principe iedere informatiestroom is gereguleerd, informatie daarmee niet ‘vrij stroomt’ maar volgens wettelijke gedetermineerde routes en aldus gesproken zou kunnen worden van ketens, is de dagelijkse realiteit soms een andere en is in feite sprake van een netwerk. Door te spreken in termen van ketens waar het in werkelijkheid netwerken betreft, wordt deze complexiteit door de overheid onvoldoende onderkend. (iOvereid, p.72)

In dit soort constellaties is het heel lastig om vast te stellen welk archief van welke zorgdrager is. Dan kom je er niet met een formulering als De Archiefwet bepaalt wie bestuurlijk verantwoordelijk is voor zorg en beheer van de informatie, want helaas doet de Archiefwet dat niet of nauwelijks. Zeker niet als er ook nog particuliere bedrijven bij het netwerk betrokken zijn.
(En in de praktijk blijkt, uit de analyse van de WRR, voelt geen enkele deelnemer zich verantwoordelijk voor de informatie in het netwerk... Ik hoop komende week nog een stukje over iOverheid te schrijven.)

Plaatje: Now that's what I call missing van RobPatrick

Daar is hij dan: de #archiefvisie

Mijn analoge versie van de Archiefvisie. Alle aantekeningen kun je hier vinden.

Gisteren tijdens de miniconferentie van de ACDD over gezamenlijke e-depots was het belangrijkste nieuws dat staatssecretaris Zijlstra en minister Donner de Archiefvisie naar de Tweede Kamer hadden gestuurd.

• De Archiefvisie, waar we in een LinkedIn-groep over hebben kunnen discussiëren (maar aangezien die groep is opgeheven, is daar in het openbaar niets meer over terug te vinden.)
• De Archiefvisie, waar we met zijn allen over en mee hebben kunnen twitteren (al is het Archiefvisie-twitteraccount voor 't laatst gebruikt op 22 oktober 2010 en zelfs gisteren niet meer tot leven gekomen.)
• De Archiefvisie, waar we in Eindhoven en Zwolle met zijn allen over hebben kunnen praten.
• De Archiefvisie, waar de VNG, de Erfgoedinspectie en BRAIN al in een eerder stadium hun standpunten over naar buiten brachten

En nu, ruim een jaar nadat Paul Breevaart de Archiefvisie aankondigde tijdens de KVAN-dagen in Rolduc, is de definitieve tekst er.

Er zijn vijf thema's waarop de bewindslieden "opgaves" constateren: Duurzaamheid, Openbaarheid, Collectievorming overheid en niet-overheid, Toegankelijkheid van de Archiefcollectie NL, Bestel. Over drie daarvan wil ik hier iets zeggen.

Duurzaamheid
Veel aandacht wordt besteed aan de houdbaarheid en overbrenging van digitale archiefbescheiden. Veel snap ik eerlijk gezegd niet helemaal. Neem nu deze passage, die, als ik het goed snap, gaat over het tijdstip van overbrenging van digitaal archief:

Zonder dat hier sprake is van een blauwdruk voor de gehele overheid – maatwerk staat voorop – zou dit op termijn kunnen leiden tot de volgende driedeling:
1) beleidsvormende organen brengen hun informatie op korte termijn over naar een aan het openbaar archiefwezen verbonden e-depot;
2) tijdelijke (project- of thema-)organisaties beheren hun informatie binnen de voorziening van het hiervoor genoemde e-depot; na opheffing van de activiteiten worden de bestanden hier aansluitend duurzaam bewaard;
3) uitvoeringsorganisaties bewaren hun digitale informatie binnen de eigen digitale infrastructuur, zolang zij deze informatie voor hun bedrijfsvoering nodig hebben.

Maar gaat dit nu alleen over de rijksoverheid, of ook over de lokale overheden? En wat zijn "beleidsvormende organen" dan? En die "uitvoeringsorganisaties" moeten die het maar helemaal zelf uitzoeken? Hebben die alleen archieven die binnen vijf jaar vernietigd kunnen worden en helemaal geen archiefstukken die permanent bewaard moeten blijven? Raadsels...

En hoe lossen we de duurzaamheidsproblemen op volgens de bewindslieden? Uiteraard door het ontwikkelen van overheidsbrede normen en standaarden!
Hoeveel normen, standaarden, kaders, modellen en richtsnoeren zouden er nodig zijn? Het probleem zit niet of nauwelijks in de ontwikkeling van normen en standaarden, die zijn er genoeg. Het probleem zit hem in de beperkte toepassing ervan. En dat wordt deels veroorzaakt door gebrek aan kennis en deskundigheid "op de werkvloer." Daar moet iets aan gebeuren.

Openbaarheid

In een samenleving die zich digitaal voorziet van informatie maakt de overheid informatie tijdig openbaar. Dit dient het algemeen belang en sterkt het vertrouwen van burgers in een transparante overheid. Digitale overbrenging naar een archiefwettelijk e-depot maakt mogelijk dat informatie in beginsel tijdig openbaar en toegankelijk wordt.

Het zal niet verbazen dat ik een beetje moeite heb met deze zinnen.
Op basis van de WOB is zo goed als alle overheidsinformatie in principe openbaar. Dat dit in de praktijk nu niet het geval is, ligt voor een groot deel niet aan de wet, maar aan de uitvoerders van de wet. (Ja, ik weet dat er ook nog wat andere problemen met de WOB zijn, maar daar gaat het nu even niet om.) Mijn probleem met deze passage is tweeledig:

1. Waarom zou overbrenging de openbaarheid opeens vergroten? In de voetnoot bij bovenstaand citaat staat dat de archiefvormer of zorgdrager bij de overbrenging nog altijd beperkingen aan de openbaarheid kunnen stellen in relatie tot de persoonlijke levenssfeer, het belang van de Staat het belang van de Staat of zijn bondgenoten en het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen danwel van derden.
   Dat zijn ongeveer dezelfde criteria als bij de WOB. Het verschil is echter dat bij een WOB-verzoek deze afweging veel specifieker per verzoek en per document gemaakt kan (moet) worden. Bij overbrenging moet echter in één keer voor hele dossiers of zelfs blokken besloten worden of ze openbaar zijn of niet. Deze afweging kan niet pas gemaakt worden als een dossier opgevraagd wordt: openbaar is namelijk openbaar. Het gevolg zou dan best wel eens kunnen zijn dat overgebrachte dossiers nog minder toegankelijk zijn dan ze nu onder de WOB zouden zijn!
2. Wat hier mee samenhangt is het verschil tussen 'recht op informatie' uit de WOB en 'recht op toegang' uit de Archiefwet. Het recht op informatie maakt het mogelijk om samenvattingen of "gekuiste" afschriften beschikbaar te stellen. Het voordeel hiervan is dat in principe meer informatie openbaar gemaakt kan worden, omdat bijvoorbeeld persoonsgegevens eenvoudig "weggelakt" kunnen worden, waardoor de rest van het document wel openbaar gemaakt kan worden. De Archiefwet geeft bij mijn weten geen enkele mogelijkheid om op deze manier "bewerkte" archiefstukken uit overgebrachte archieven te openbaren.

Iets anders is nog, dat de nadruk nu heel erg (eigenlijk alleen maar) ligt op de openbaarheid van te bewaren archiefstukken. Maar de grote bulk aan archieven is te vernietigen en wordt dus nooit overgebracht, terwijl het gros van de WOB-verzoeken  volgens mij betrekking heeft op te vernietigen archiefbescheiden.

Bestel

Tenslotte schrijven Zijlstra en Donner onder het kopje Toezicht en kwaliteitszorg nog iets over de provinciale archiefinspectie:

Voor de huidige provinciale archiefinspecteurs zien wij een nieuwe sleutelrol als kennisverspreiders en adviseurs op landelijk, regionaal en lokaal niveau bij de uitvoering van de innovatieagenda, zonder hierbij overigens de scheiding tussen toezicht en advisering aan te willen tasten. De staatssecretaris van OCW zal hierover met de betrokken partijen nadere afspraken maken.

Interessant, betekent dit dat artikel 28 uit de Archiefwet toch niet geschrapt wordt? Of wordt "provinciaal archiefinspecteur" vervangen door "provinciaal archiefadviseur"?

Fact free politics
Wat mij vooral opvalt in de visie is dat er nogal wat dingen geponeerd worden, die niet onderbouwd worden of gewoon niet waar zijn.
In de paragraaf over Duurzaamheid staat bijvoorbeeld:

De wereld waarin de Archiefwet 1995 tot stand kwam was een wereld, waarin informatie werd vastgelegd op papier en zo werd verspreid en bekend gemaakt. En waarin informatie 20 jaar of zelfs meer kon liggen, voordat het werd geselecteerd om te worden overgebracht naar het openbaar archief.

Maar, dit staat in de memorie van toelichting op die vermaledijde, ouderwetse en strikt op papier gerichte Archiefwet 1995:

Digitale informatiedragers worden dan ook in dit wetsvoorstel op dezelfde wijze behandeld als andere informatiedragers net als bijvoorbeeld perkament en papier
[...]
Wat echter even belangrijk is als de houdbaarheid van de drager (anders dan bij papier als informatiedrager), is de feitelijke beschikbaarheid (opvraagbaarheid) van de informatie, aangezien men voor raadpleging van de op de digitale informatiedrager opgeslagen informatie is aangewezen op de oorspronkelijke software. Derhalve vormt een goede documentatie, waarin gegevensstructuren en software functioneel zijn beschreven, een wezenlijk onderdeel bij de bewaring van machineleeesbare gegevensbestanden. Een ander belangrijk aspect dat verbonden is aan de bewaring van digitale informatie (en waarin de digitale informatiedrager zich onderscheidt van de traditionele informatiedragers) betreft het wijzigen van gegevens in geautomatiseerde registraties. Wijziging van dergelijke gegevens impliceert immers doorgaans dat de oorspronkelijke gegevens verloren gaan. Ingeval naast de gemuteerde gegevens de oorspronkelijke gegevens danwel voorgaande mutaties opgeslagen en opvraagbaar moeten blijven, dient dit bij het systeemontwerp expliciet te worden aangegeven.

Een ander voorbeeld, waar ik gisteren echt een beetje boos om werd, is deze passage over de provinciale archiefinspectie:

Het wetsvoorstel revitalisering generiek toezicht noopt tot een herpositionering van de provinciale inspectiefunctie. Veel archiefinspecteurs zijn nu reeds naast hun reguliere werk als toezichthouder bezig met onderzoek, inventarisatie en advies.

Ik beschouw dit eerlijk gezegd als een schoffering van mij en mijn collega's. Wij zijn met negentien provinciale archiefinspecteurs en volgens mij heeft er geen één de afgelopen zes jaar (zolang werk ik hier nu) een archief geïnventariseerd of "zo maar" archiefonderzoek gedaan. Als het niet zo bombastisch klonk schreef ik: "Kom maar op met al die inventarissen en onderzoeken. Ik eis voorbeelden, namen, rugnummers..."

Financiën
Staan er ook nog goede dingen in de visie? Ja, want er wordt geldt beschikbaar gesteld voor een Innovatieagenda.

Voor de uitvoering van de innovatieagenda stelt de staatssecretaris van OCW met ingang van 2012 voor de komende 5 jaar een programmabudget ter beschikking dat oploopt tot een totaal van € 9 mln. in 2016 met uitzicht op continuering17. Tijdig zal evaluatie en beoordeling plaatsvinden. Zelfredzaamheid van de sector blijft uitgangspunt. De uitdaging is om met de relatief beperkte Rijksmiddelen investeringen uit andere bron los te maken. Het budget is bedoeld voor:
1) onderzoek en ontwikkeling van direct toepasbare kennis op gebied van duurzaamheid en openbaarheid van overheidsinformatie; 2) toegankelijkheid en representativiteit van de Archiefcollectie NL; 3) versterking van het bestel. Het Rijksaandeel in het innovatieprogramma is tevens een uitnodiging aan de sector om op basis van matching hierin deel te nemen.

En dat is toch niet iets wat ik verwacht had in deze barre tijden...

Gerelateerd
Archiefvisie-blogs
Donner, WOB en archieven