|
@Tiffanyarchives: The view from the conference building in Brussels. #ac2013 #Brussels |
Op 23 en 24 november organiseerde de Internationale
Archiefraad het jaarlijkse congres in Brussel.
Naar
eigen zeggen tot goede tevredenheid en ik ben dat met ze eens. Het gehele programma vind je
hier. Vorige week
schreef ik hier een
‘gastblog’
over de eerste dag en "
the day before".
Nu het verslag van de tweede dag.
Privacy en
Wereldoorlogen
De tweede dag begon gelijk met parallelle sessies. De
keynotes hebben we de eerste dag al gehad, dus maar gelijk aan de bak,
headsetje in de aanslag voor als er iemand Frans begint te spreken.
De keuze
voor de eerste sessie was een moeilijke, maar uiteindelijk werd het de frictie
tussen toegang tot informatie en privacybescherming. Interessant om te zien hoe
hier in Frankrijk, België, Zwitserland en Duitsland over gedacht wordt. Een
paar indrukken.
In Duitsland zijn ze er nog steeds vrij strikt in, al worden
daar wel de archieven m.b.t. de Eerste Wereldoorlog met voorrang
gedigitaliseerd. Ik kwam er ook achter dat de overbrengingstermijn in België
tot 2009
honderd jaar was en nu teruggebracht is tot dertig jaar – nog steeds niet
bepaald ambitieus, maar alla. Ook de methoden van beschrijving worden door de regelgeving
beïnvloed: je kunt dus niet vrijelijk een inventaris maken en publiceren. Maar
dat kan hier in Nederland ook niet.
In Zwitserland kan ongeveer 25% van de
toegangen niet online worden geraadpleegd vanwege privacy redenen, maar kom je
naar de studiezaal in Bern dan is inzage schijnbaar geen probleem. Doet me
denken aan dezelfde discussie bij ons over auteursrechten, zie
artikel 15h. Net als in Duitsland worden in Frankrijk acties ondernomen
voor de archieven uit de Eerste Wereldoorlog: de persoonsgegevens in die
archieven (waaronder de registers) worden uitgesloten van de privacywetgeving.
Voor mijn gevoel zijn verder de regels voor persoonsgegevens in archieven in
Frankrijk
ongeveer
even ingewikkeld als hier in Nederland.
FOIA, crisis en
Almere
De tweede parallelsessie bevatte naast Elizabeth Shepherd
(co-auteur van
een
standaardwerk) ook onze eigen Frans Smit!
Het verhaal van Shepherd,
opgeluisterd met nogal ‘informatierijke’ dia’s, ging met name over
de Britse
Wob. Haar vrees en constatering was dat de wet niet heeft geleid tot een
veranderende behoefte aan openbare overheidsinformatie, maar dat deze juist
heeft geleid tot een tegenreactie van ambtenaren: afspraken worden steeds
minder schriftelijk vastgelegd. Zij kondigde ook aan dat
haar departement zich gaat richten op
onderzoek naar herkomstvraagstukken bij ‘linked open data’. Het volgen waard
lijkt me.
Het
hoofd
Recordsmanagement van de gemeente Gerona had een geweldig verhaal, maar dit
moest er in sneltreinvaart doorheen gejakkerd worden. Een van zijn stellingen
was dat resultaten van recordsmanagement-onderzoek en de records in applicaties
zelf gebruikt moeten worden bij Open Data-beslissingen: wat sturen we de wijde
wereld in, maar ook hoe en waarom.
Frans Smit (inspecteur in Almere) ving vervolgens aan zijn
verhaal te doen, en prompt begon de zon de zaal in te schijnen. Noem het een
voorbode, maar
het verhaal was
ook goed en richtte zich onder andere op het negenvlaksmodel. Vooral zijn
verwijzing naar een informatiefilosoof
deed het goed bij zijn toehoorders; hij gebruikte dit om het begrip ‘crisis’
nader te beschrijven als we het hebben over ‘informatiecrisis’.
De laatste spreker deed mijn gedachte teniet dat ik voor
deze sessie geen headsetje nodig zou hebben. Ze was van het Belgische
Rijksarchief, had een Nederlands klinkende achternaam, maar bleek…
Frans te
spreken.
Holocaustonderzoek en
politieke besluiten
In de laatste parellelsessie onder discussieleider
Sheila
Anderson ging het over onderzoek, met name het onderzoeksproject voor de
European Holocaust Research Infrastructure (EHRI),
waar ook
het NIOD bij betrokken is. Het ging voornamelijk over de (tussen)resultaten
bij de ontwikkeling van een gestandaardiseerd netwerk van beschrijvingen met
gebruik van
EAD
en de mogelijkheden voor vernieuwend onderzoek die een overkoepelend netwerk
van beschrijvingen biedt. Vóór het project waren de methoden en systemen van
beschrijving nog te divers om zo’n netwerk mogelijk te maken. Het ging ook over hoe
belangrijk het bijvoorbeeld is om de bronnen en verantwoordelijken voor
beschrijvingen vast te leggen. Ik denk dat de resultaten uit dit project echt zullen
bijdragen tot een betere uitwisselbaarheid van archiefbeschrijvingen en ook
verbeteringen in de beschrijvingsstandaarden, naast wat bijvoorbeeld al binnen
APE wordt gedaan.
Pieter
Lagrou hield in dezelfde sessie een vurig betoog voor sterkere
betrokkenheid van historici bij digitaliserings- en subsidiebeslissingen, omdat
dit volgens hem politieke beslissingen zijn. Zo was het financieren van EHRI
volgens Lagrou ook een politieke beslissing, gedreven door een erfgoedagenda;
de wetenschap heeft deze agenda gebruikt voor financiering. Dat zal best. Ik
ken er
nog
wel meer die zich tot dergelijke beslissingen gedwongen hebben gezien.
Lagrou’s betoog viel nogal uit de toon bij de rest. Prima als je het zo
gedreven vertelt, maar in deze setting boet wat mij betreft je verhaal in aan
geloofwaardigheid. Daarnaast keken de EHRI-onderzoekers wel een beetje
ongemakkelijk en ‘betrapt’ tijdens zijn verhaal. Dat had helemaal niet nodig
geweest als hij het anders had gebracht. Voor de rest was het verhaal over
historisch onderzoek in het internet-tijdperk natuurlijk heel interessant.
Over de ‘round up’ en algemene vergadering van de ICA heb ik
niet veel te vertellen, behalve dat
de voorzitter het niet
altijd gemakkelijk heeft bij zijn gehoor. We zijn niet de meest easy
beroepsgroep, zal ik maar zeggen…
De ICA stuurt geen proceedings en
presentaties komen ook niet op de website, begreep ik. Beetje jammer, maar
sommige sprekers
lossen dat zelf wel op. En je
vindt al aardig wat aanvullende verslaglegging
hier. Volgend
jaar is het congres in Gerona, het jaar daarop in Seoel. Dat tweede is een
uitdaging, maar een midweek naar Gerona is überhaupt het overwegen waard…
Gerelateerd
Gastblog: Joost luistert en schrijft #ac2013 - The Day Before
Gastblog: Joost luistert en schrijft #ac2013 – Day One
Naschrift
Joost, hartelijk bedankt voor je verslag.
Ingmar