De Raad voor Cultuur oordeelt (1/2)

Terwijl ik met een KVAN-plu poseerde op een caroussel in Oneglia, publiceerde de Raad voor Cultuur zijn mening over de voorgenomen wijzigingen van de Archiefwet. Omdat de Raad dit in twee verschillende adviezen deed, zal ik er ook in twee berichten over berichten. Vandaag het advies over de zorg voor de provinciale archiefbescheiden na overbrenging naar de archiefbewaarplaats.

Ik geloof niet dat het overdreven is om te stellen dat de Raad brandhout maakt van het voorstel om een provinciearchivaris aan te stellen en Gedeputeerde Staten op die manier verantwoordelijk te maken voor de zorg voor hun eigen overgebrachte archieven. De korte samenvatting van het advies luidt:

De Raad acht dit voorstel nogal onvolledig uitgewerkt. Daarnaast acht hij deze wijziging tegen de achtergrond van hetgeen in de op 30 juni j.l. gepubliceerde archiefvisie ten aanzien van het archiefbestel nog ontwikkeld moet worden prematuur. Hij meent deze wijziging dan ook te moeten ontraden.

Eerder gaf de Raad trouwens al een korte reactie, die de toon zette.
Kern van de bezwaren van de Raad ligt denk ik in het zinnetje: "De Raad betreurt dit gebrek aan reflectie in hoge mate..."
De staatssecretaris maakt volgens de Raad nergens duidelijk waarom de wetswijziging nu en op deze manier moet worden doorgevoerd. Hierbij wijst hij ook, zoals ik ook al eerder deed, naar de totstandkoming van de Archiefwet 1995 en de argumenten die toen aangevoerd werden om de provincies juist geen "eigen" archieven te geven.
Daarnaast hekelt de Raad ook het ontbreken van een verwijzing naar de Herijking van het Interbestuurlijk Toezicht en de gevolgen daarvan voor de provinciale archiefinspectie en de Archiefwet.
De Raad maakt duidelijk dat ze wel snapt waarom de Archiefwet op het punt van de zorg voor provinciale archieven moet worden aangepast (bestuurlijk is afgesproken dat de provincies voor hun eigen archieven gaan betalen), maar vraagt zich af of een "tussentijdse" wetswijziging dan de juiste oplossing is. De Raad voelt meer voor de geleidelijkheid. Eerder raadde hij ook al af

om "halverwege de grote transitie die het archiefwezen thans doormaakt ook de Archiefwet zelf aan te pakken." Binnen de Nederlandse verhoudingen achtte hij het eigenlijk "vruchtbaarder om eerst een nieuw evenwicht te laten ontstaan om die vervolgens in wetgeving te bestendigen."

Voor dit concrete wijzigingsvoorstel betekent dit dat de Raad voorstelt dat "het Rijk" binnen de huidige Archiefwet, de zorg voor de overgebrachte provinciale archieven delegeert naar de colleges van Gedeputeerde Staten en een jaar of vier bekijkt hoe dit werkt. Daarna kan dit een permanent karakter krijgen door wijziging van de Archiefwet, waarbij de opgedane ervaringen mee kunnen wegen.

Ik ben benieuwd...

Archiefvisie
In zijn advies zegt de Raad ook nog een en ander over De Archiefvisie, waaruit blijkt dat hij eigenlijk, zoals zo velen, teleurgesteld is over de inhoud van de visie:

De Raad merkt allereerst op dat de archiefvisie door haar opzet en inhoud meer het karakter heeft van een strategische agenda dan een inhoudelijk uitgewerkte vizie op wenselijk beleid ten aanzien van de archieven. In haar opzet is deze visie meer een inventarisatie van agendapunten dan een toekomstperspectief voor een vitaal "bij de tijd te brengen" van archiefwezen en Archiefwet. Anders gezegd, de archiefvisie gaat feitelijk alleen over oplossingen.

Binnenkort een stukje over het tweede advies van de Raad, over waardering, selectie, CIO's en de rol van de Raad zelf.

Gerelateerd
De Raad voor Cultuur adviseert
De Archiefwet wordt gewijzigd
Ze wijzigen de Archiefwet
Vreemde gang van zaken
Het einde van de provinciale archiefinspectie
Sectoranalyse Raad voor Cultuur: archivaris = Calimero