Gelezen: Jef Geeraerts - Gangreen 4 Het zevende zegel

Dit vierde boek uit de Gangreen-cyclus is het pijnlijkste uit de cyclus. Pijnlijk voor de vrouw van Geeraerts, maar eerlijk gezegd ook pijnlijk voor Geeraerts zelf. Uit de eerste drie delen was al meer dan duidelijk dat het eerste huwelijk van Geeraerts niet zo'n gelukkig huwelijk was, maar het werd nooit helder waarom ze dan getrouwd waren en niet van elkaar scheidden.
Uit dit boek blijkt dat het huwelijk niet ontbonden wordt, omdat zij streng katholiek is en dus niet mag scheiden. Maar, uit het boek blijkt nog altijd niet waarom Geeraerts met die vrouw trouwde, de week voor zijn huwelijk slaapt hij nog bij een andere vrouw. Mijn conclusie is dat het uit luiheid en lafheid is.
Verder doet Geeraerts ook geen enkele moeite om de 'ik-figuur' (om toch nog een beetje een onderscheid tussen literatuur en het echte leven) sympathiek te maken. Het is een egoïstische, manipulatieve en gemene man.

Naar aanleiding van het lezen van de hele Gangreen-cyclus heb ik deze week de reportage van Canvas over de reis van Geeraerts naar Congo eerder dit jaar eens bekeken (zie beneden).

En ik heb naar aanleiding daarvan ook het interview met de jongste dochter van Geeraerts gelezen. Haar oordeel over haar vader is niet mals, maar dat is na lezing van Het Zevende Zegel niet verbazingwekkend.
De man blijft de gemoederen bezig houden.

Gelezen tussen 09/11/2010 en 14/11/2010

Gerelateerd
Herlezen: Gangreen 1 en Ogen van tijgers
Gelezen: Jef Geeraerts - Gangreen 2 De goede moordenaar
Gelezen: Jef Geeraerts - Gangreen 3 Het teken van de hond

Gelezen: Jef Geeraerts - Gangreen 3 Het teken van de hond

Het derde deel uit de Gangreen-cyclus en ik vond er eerlijk gezegd niet zo heel veel aan. Geeraerts beschrijft in zestien hoofdstukken zijn eerste zestien levensjaren: kleinburgerlijk gezin in Antwerpen, redelijk "foute" ouders voor en in de oorlog, strenge opleiding bij de Jezuieten, onderdrukte seksualiteit. Ik zou bijna zeggen, je kent het wel.
Geeraerts heeft zich voorgenomen de mythe van de gelukkige jeugd te ontkrachten, maar daar is het boek toch niet 'hard' genoeg voor, denk ik. Zeker niet in vergelijking met de oerkrachten die in Gangreen 1 en 2 vrij komen.

Gerelateerd:
Herlezen: Gangreen 1 en Ogen van Tijgers
Gelezen: Jef Geeraerts - Gangreen 2 De goede moordenaar

Gelezen tussen 01/10/2010 en 12/10/2010

Gelezen: Jef Geeraerts - Gangreen 2 De goede moordenaar

In Gangreen 1 schreef Geeraerts: ‘De periode van 22 april 1959 tot 16 maart 1960 sla ik over. Later misschien zal ik er over schrijven, of misschien niet…’ En Gangreen 2 beschrijft die periode, waarin Geeraerts als officier bij de Belgische para-commando's in Congo belast is met het uit elkaar houden van Lulua en Baluba in Katanga, in het zuiden van Congo.
Het boek is geschreven in dezelfde "buiten-adem-stijl", waarin zinnen niet van elkaar gescheiden worden door punten, maar door komma's en ook in dit boek wordt er uitbundig geneukt (ik kan het niet anders omschrijven). Maar de kern van het boek zijn de beschrijvingen van de "raids" van de para-commando's en die zijn niet mis. De Lulua moorden de Baluba uit en vice versa en de (Belgische) militairen laten zich daarbij ook niet onbetuigd.
De goede moordenaar is een gruwelijk boek. Niet alleen omdat er gruwelijke dingen in beschreven worden, maar omdat het duidelijk maakt dat bijna iedereen tot gruwelijkheden in staat is.
Wat mij wel verwonderde waren de drie post-scripta die Geeraerts aan het boek toegevoegd heeft, waarin hij de bloedbaden van Oradour en My Lai en de Operatie Rode Draak beschrijft. Waarschijnlijk wil Geeraerts laten zien dat het optreden in 1960 geen uitzondering was, maar de meningen zijn daarover blijkbaar verdeeld:

Waarom incorporeert Geeraerts dit in zijn roman? Daniël Van Ryssel (1973) stelde zich dezelfde vraag en kwam tot drie mogelijke redenen. Ofwel gaat het om verontschuldigingen voor de eigen misdaden, ofwel heeft Geeraerts spijt achteraf, ofwel gaat het om “een literair procédé om de zedenmeesters op de splinters in andermans ogen te wijzen.” (Van Ryssel 1973: 41). Welke reden er ook mag achterzitten, Van Ryssel vindt de postscriptums overbodig. Zich verontschuldigen moet Geeraerts niet doen, gedane zaken nemen immers geen keer. Hetzelfde idee gaat op voor de tweede mogelijke reden, als zou Geeraerts spijt hebben. Als het om de derde reden zou gaan, dan geraakt de auteur zelf “hopeloos verward in de kristelijke moraal, die hij afwijst als hij leeft, maar terug binnenhaalt als hij zijn belevenissen herschept om door de goegemeente als de goede moordenaar te worden aangezien. Een hypokriete uiteraard.” (Van Ryssel 1973: 41)
Uit een dissertatie van Katrien Van Gyseghem, die ik met Google vond en die zonder titel staat in de biblioteek van UGent

Gelezen tussen 04/09/2010 en 14/09/2010

Herlezen: Gangreen 1 en Ogen van Tijgers

Afgelopen week pasten wij in Zeeland op een huis met een goed gevulde boekenkast. Veel boeken die ik kende, heel wat boeken die ik zelf ook heb (waarvan ik deze het opvallendst vond) en heel wat boeken die ik niet gelezen had (soms ook niet wilde lezen). Ik kwam ook twee boeken tegen die ik heel lang geleden al eens gelezen had en die ik deze week herlezen heb.
Gangreen 1 - Black Venus van Jef Geeraerts zal ik een jaar of twintig geleden voor de eerste keer gelezen hebben (toen ik dus vijftien of zestien was). Gek genoeg kon ik me er niets van herinneren, terwijl je toch zou verwachten dat een boek boordevol sex en alcohol een onuitwisbare indruk op een vijftien-jarige maakt. Aan de andere kant, ik vond het verhaal nu ook maar matig interessant. Ik kon al die zwarte vrouwen waar de blanke assistent-gewestbeheerder het mee doet allemaal niet uit elkaar houden. Pas aan het eind, als het echt uit de hand loopt, wordt het een beetje spannend.
Maar, er is meer dan alleen het verhaal. De stijl van het boek is fenomenaal. Het hele boek is bijna een lange zin, zonder pauzes en rustpunten. Op die manier geeft Geeraerts heel knap de dwangmatige zucht naar roes weer, die de blanke kolonialen in Afrika min of meer op de been hield. (In mijn herinnering speelt dit decadente leven ook een rol in White Mischief van James Fox, maar ook dat boek heb ik heel lang geleden gelezen...) Ik ga binnenkort maar eens op zoek naar Gangreen 2 - De goede moordenaar. Volgens mij heb ik dat ook al eens gelezen.

Hoewel ik dit boek ook meer dan twintig jaar geleden gelezen moet hebben, kon ik me van Ogen van tijgers wel een paar dingen herinneren. Ik wist nog dat het een toekomstroman was, dat het iets met Venus te maken had en dat het ging over een broer en zuster die uiteindelijk samen gingen wonen. Maar het heeft toen diepe indruk op me gemaakt. Nu vond ik het vooral een heel langzaam boek. Het duurt heel lang voor er iets gebeurt en alles wordt eerst heel lang 'geheimzinnig' gehouden en daarna uit en te na uitgelegd. Verder worden allerlei woorden om voor mij onduidelijke redenen in KAPITALEN geschreven en eigenlijk ben ik ook niet zo kapot van dat hele telepathische gedoe. Ik denk dat ik dit boek misschien beter niet had kunnen herlezen.