donderdag 3 oktober 2013

De informatiemaatschappij van 2023 #info2023

Gisteren was ik bij De informatiemaatschappij van 2023, het ondertussen bijna traditionele "feestje" van het lectoraat Digital Archiving van Geert-Jan van Bussel. Heb je iets gemist, als je er niet bij was? Hmm, moeilijke vraag. Ik ben geneigd om "Ja en nee" te antwoorden.
Op het programma stonden zes sprekers en een afsluitend debat. De zes sprekers waren heel divers en waren alle zes goede sprekers. Niemand stotterde, niemand las te volle sheets voor, iedereen gebruikte plaatjes en filmpjes en ze waren alle zes ook wel humoristisch op sommige momenten.
Waarom ik toch niet enthousiast kan zeggen dat je er geweest had moeten zijn, ligt een beetje aan wat die mensen vertelden. De opdracht die Van Bussel aan zijn sprekers had meegegeven was om te beschrijven hoe de informatiemaatschappij er over 10 jaar uit zou zien. (Ik geloof dat hij zelfs de titels van de presentaties had "voorgeschreven"). Maar eigenlijk beschreven de meeste sprekers de wereld van nu en extrapoleerden ze - een beetje - naar hoe het er over tien jaar uit zou kunnen zien.
En daarbij moest ik denken aan een passage uit de sectoranalyses van de Raad voor Cultuur van een tijdje geleden (en dat was een citaat uit de Coachingskalender 2011):
Mensen overschatten wat er in de komende drie jaar zal veranderen en onderschatten wat er in de komende tien jaar zal veranderen.
Terwijl verschillende sprekers dit impliciet aangaven door tien terug in de tijd te gaan om aan te geven dat er heel veel verandert in tien jaar, was er eigenlijk niemand die het aandurfde om iets radicaal anders te schetsen dan we nu al zien gebeuren.
Laat me aan de hand van de eerste drie sprekers uitleggen wat ik bedoel.
Michiel Schwarz heeft samen met Joost Elffers een manifest geschreven over Sustainism. Niemand weet precies wat het is, maar het gebeurt nu en het is de opvolging van het modernisme. Iets met driehoeken, delen is het nieuwe hebben en lokalisme. En dat zal over tien jaar allemaal nog belangrijker zijn.

Lokke Moerel werkt oa als informatiebeveiliging en privacy-jurist bij een van de grote Amsterdamse Zuidas-advocatenbureau en is hoogleraar Global ICT law. Zij wilde eigenlijk te veel vertellen waardoor ze misschien wel te weinig vertelde. Ze raakte even de privacy-richtlijnen van de EU aan, maar ook niet meer dan dat. Ze sprak heel even over de cookiewetgeving.
Ze memoreerde een interessante Amerikaanse zaak, waarbij een vrouw haar arts aanklaagde wegens "lekken." Vlak nadat ze bij hem was geweest en met hem het gebruik van een bepaald medicijn had besproken, kreeg ze van de producent van precies dat medicijn een reclamefolder in de bus! Uiteindelijk bleek dat de arts niet gelekt had, maar dat de medicijnenfabrikant met behulp van profiling en data-analyse tot de conclusie was gekomen dat deze vrouw wel eens tot de risicogroep voor deze specifieke ziekte kon behoren. Creepy, maar het speelt in het hier en nu.
Vergelijk dat eens met Corpus delicti van Juli Zeh, waarin een wereld wordt beschreven waarin de overheid van op afstand de gezondheid en leefwijze van alle burgers in de gaten houdt. Door alle lifelogging-apparaten is niet eens zo ondenkbaar dat dit in 2023 mogelijk is. Maar wat betekent dat voor het zelfbeschikkingsrecht van volwassen burgers?
Een ander onderwerp dat zij, maar ook Schwarz en later Theo Huibers kort aanstipten is de zogenaamde "technologische singulariteit"
Toevallig stond gisteren in de NRC een ingezonden stuk van René Munnik naar aanleiding van de tv-serie Real humans. Een citaat:
Hoofdpersoon Hans krijgt bij de beeldschone huishoud-hubot Anita de software voor enkele erotische functionaliteiten meegeleverd. Stel dat hij die installeerde en door zijn vrouw met Anita in bed werd betrapt. Hoe zou hij zich dan moeten voelen? Zou hij zich moeten schamen vanwege de zelfvernedering, zoals een man die stoeit met een opblaaspop? Of zou hij zich schuldig moeten voelen voor zijn ontrouw omdat hij overspel pleegt?Bij de hubots uit Real Humans wordt dat bijna onbeslisbaar en denk je eerder aan overspel. Maar kun je wel vreemdgaan met een apparaat? Dergelijke vragen roept de serie op, doordat een situatie wordt verbeeld die herkenbaar is, maar waarin de grens tussen mens en machine sterk vervaagd is. Zodoende houdt Real Humans de technocultuur een spiegel voor. Want hubots bestaan weliswaar (nog) niet, maar die vervaging is er al wel.
Ik heb ook geen idee of dit over tien jaar al realiteit is, maar vanuit ethisch en juridisch perspectief zou ik denken dat je wel 40 minuten kunt volpraten over de consequenties van het samensmelten van mens en machine.

Menno Thijssen kreeg veertig minuten de kans om uit te leggen dat het onderwijs met allerlei nieuwe apps en tablets op een nieuwe manier kon gaan lesgeven. Helaas kwam hij ook niet veel verder dan het beschrijven van de programmaatjes die zijn bedrijfje nu maakt of wil maken. Hoe ziet het er dan uit op zo'n basisschool in 2023? Wat wordt de rol van docenten? Dat is wat ik eigenlijk interessanter vind. In die zin waren de Top Technology Trends in het onderwijs die Steven Ronsijn tijdens Informatie aan Zee presenteerde visionairder.

Maar goed, als deze zes mensen deze presentaties niet hadden gegeven, had ik waarschijnlijk weer niet alle verbanden gelegd tussen dingen die ik al wist.

Aan het eind van de dag kregen alle deelnemers een kloeke congresbundel, waarin van de meeste sprekers en nog een stel niet-sprekers een artikel staat. Ik heb er nog nauwelijks iets uit gelezen, dus kan daar niets over zeggen.
Maar, de afwezigen hadden sowieso ongelijk, omdat er heel veel interessante mensen in het gehoor zaten. Het was wat dat betreft een geslaagde bijpraat-bijeenkomst. Voor mij nog aparter, omdat iemand zich speciaal aan mij kwam voorstellen, om me te zeggen dat hij dit weblog zo graag las en hoopte dat ik nog veel en vaak bleef publiceren. Heel bijzonder, bedankt Ton.

Dus overall: Geert-Jan het was een geslaagde dag. Dank je.

Gerelateerd
Corpus delicti - Juli Zeh
Sectoranalyse Raad voor Cultuur: archivaris = Calimero
Hoe de supermarkt weet wat je nodig hebt
Ik was aan zee #iaz2013
"Vergeten, hoe zou ik jou kunnen vergeten" Over Europese privacy

4 opmerkingen:

  1. Leuk hoor, vooral dat je een fan hebt ontmoet! :-) En dank voor je verslag natuurlijk. Op basis van alle tweets vermoedde ik ook al zoiets. Het is ook ongelofelijk lastig om de toekomst te voorspellen... Het is al lastig genoeg om de dag van morgen te voorspellen!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het is inderdaad lastig om de toekomst te voorspellen (Mark Twain werd ook geciteerd), maar ik denk dat iets avontuurlijke voorspellingen toch wel mogelijk waren.

      Verwijderen