vrijdag 29 maart 2013

De privacy van een dood zestienjarig meisje

Gisteren vond de eerste zitting plaats van de rechtszaak tegen Jasper S., die verdacht wordt van de moord op Marianne Vaatstra. Omrop Fryslan wilde zoveel mogelijk van de rechtszaak, inclusief de verklaringen van de verdachte opnemen en (live) uitzenden. De rechtbank verbiedt dat echter:
Centraal in het onderzoek ter terechtzitting staat de schending van de lichamelijke integriteit van het slachtoffer Marianne Vaatstra, waarbij ook de intieme plaatsen van haar lichaam onderwerp van bespreking zullen moeten zijn. Marianne was ten tijde van het delict een meisje van 16 jaar. Er mag van worden uitgegaan dat meisjes van die leeftijd zich ten diepste generen wanneer zij feiten betreffende de voorgenoemde schending van hun lichamelijke integriteit, via audiovisuele middelen zouden moeten delen met een groot publiek. Er is geen aanleiding te veronderstellen dat dit voor Marianne anders zou zijn geweest. De audiovisuele media zijn vele malen indringender dan berichtgeving door de schrijvende pers, nog daargelaten het risico van verspreiding via het internet. De voorzitter ziet hierin aanleiding om uit respect voor het overleden slachtoffer te voorkomen wat Marianne met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zelf niet gewild zou hebben.
Eerlijk gezegd vind ik die argumentatie begrijpelijk, maar toch ook ietwat problematisch.
Ik kan me namelijk niet voorstellen dat er vrouwen zijn - van welke leeftijd dan ook - die zich niet "ten diepste" zouden generen als de "intieme plaatsen van haar lichaam onderwerp van bespreking" zijn.

Overigens had de rechtbank nog een ander argument om opname en uitzending niet toe te staan: de verdachte had aangegeven dat hij dan geen woord zou zeggen:
Door het zwijgen van de verdachte wordt het proces van de waarheidsvinding verstoord. Het belang van de waarheidsvinding dient zwaarder te wegen dan het belang van de audiovisuele openbaarheid.
Hoe dan ook, in dit geval lijkt er ook weer sprake te zijn van privacy voor een overledene.

Gerelateerd
Geen obductie ivm privacy na de dood
De privacy van de doden #archivecamp
Privacy na de dood
Persoonlijke levenssfeer van overledenen

Plaatje: Foto ANP / Aloys Oosterwijk

7 opmerkingen:

  1. Dat laatste ben ik niet met je eens. Er is sprake van "respect voor het overleden slachtoffer" op basis waarvan de rechtbank een en ander niet toestaat. Niet omdat het op zich niet zou mogen, tenminste ik lees dat niet. Waarbij ik trouwens denk dat het tweede argument uiteindelijk nog veel zwaarder heeft gewogen.

    Zou interessant zijn om zo'n rechter dit op de man af te kunnen vragen, of die zou vinden dat wél opnemen/uitzenden van beeld/geluid niet alleen respectloos zou zijn, maar ook schending van de privacy.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik denk dat dat "respect" toch verwijst naar de privacy van het slachtoffer.
      In artikel 8, het privacy-artikel van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, staat het zelfs expliciet:
      Artikel 8 – Recht op eerbiediging van privé familie- en gezinsleven
      1. Een ieder heeft het recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.

      Dit artikel is in de Nederlandse Grondwet uitgewerkt in artikel 10:
      1.Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.
      En mijn Van Dale vertaalt "respect" met "eerbied."

      Verwijderen
    2. Tja, ik ben geen jurist of Neerlandicus, maar als ik "levenssfeer" lees, dan gaat het toch echt over levenden. Maar goed, ook dat mag een rechtbank dan eens duidelijk maken, vandaar mijn laatste opmerking in de vorige reactie.

      Blijf ik hopen dat we privacybescherming niet tot het rijk der overledenen gaan uitbreiden, want, zoals al eens eerder opgemerkt, is het einde dan letterlijk zoek. In ieder geval zorgt het dan voor nóg meer onduidelijkheid bij het beschikbaarstellen van archieven. En ik zou juist graag zien dat al die knappe knoppen zouden zorgen voor mínder onduidelijkheden in plaats van méér. Blijkt eens te meer dat nieuwe problemen maken een stuk sneller gaat dan bestaande problemen oplossen. ;-)

      Overigens laat dit onverlet dat ik de beslissing van de rechtbank in deze zaak kan onderschrijven.

      Verwijderen
    3. Volgens mij gaat "levenssfeer" ook over levenden en hebben overledenen geen privacy meer, maar in de (juridische) praktijk blijkt dat toch nog wel eens anders te worden uitgelegd.
      Ik ben het ook wel met de beslissing eens trouwens, al vind ik de leeftijd en het geslacht van het slachtoffer daarbij niet zo relevant.

      Verwijderen
    4. Was er niet laatst (een paar maanden terug) een rechter in het Haagse die bij een bepaalde uitspraak impliceerde dat de doden ook privacy hadden? Als ik me goed herinner had dat iets met het Nationaal Archief van doen.

      Verwijderen