Gastblog: Joost luistert en schrijft #ac2013 – Day One

Anouk Baving presenteert in Brussel de producten die Archief2020 op zal leveren

Ingmar heeft mij de ruimte gegeven voor een gastblog over het congres van de Internationale Archiefraad op 23 en 24 november. Vorige keer heb ik geschreven over de dag voorafgaand aan het congres: een indruk van een werkgroep vergadering voor een coderingsnorm. 

Hierbij het verslag van het congres – Day One.

Keynotes

Een congres begint natuurlijk altijd met ‘keynotes’ van mensen die worden geacht belangrijk te zijn. De sterkste keynotes waren van Willem Debeuckelaere, voorzitter van het Belgische CBP en Alison North, directeur ARMA International. Debeuckelaere verraste vriend en vijand door ongemeen uit te halen naar het voorgenomen ‘recht om vergeten te worden’ van de Europese Commissie. Zijn dienst had al eens de grootste moeite om Alzheimeronderzoek goed te keuren wegens het gebruik van DNA-materiaal. Nu brak hij een lans voor wetenschappelijk, statistisch en historisch onderzoek. Dit moet niet lijden onder maatregelen die weinig van doen hebben met privacybescherming. Sommige van zijn collega’s zullen hem zijn uitspraken niet in dank afnemen, zei hij. Waarvan akte, blijkbaar was het dapper.

North wist het publiek ook wakker te schudden. Vaak hebben we het over iets slaps als het ‘bedrijfsrisico’ dat een organisatie loopt bij ondeugdelijk archiefbeheer. Dat kost geld, dus dan wordt het management wakker. North ging nog een stapje verder: onvoldoende ‘information governance’ leidt tot “death, death, destruction and death.” Dood, dood en vernieling dus… en nog meer dood. In dit geval in Californië, waar een gasexplosie in 2010 acht doden tot gevolg had. De oorzaak? Onvoldoende gedocumenteerde pijpleidingen. Want niemand bij Pacific Gas & Electric voelde zich verantwoordelijk voor duurzame verslaglegging. En North kan het weten: zij was de ‘expert witness’. De rest was een met smaak gebracht verhaal over wat je eigenlijk ook in de ISO normen 30301 en 15489 kunt lezen.

Parallel-sessies 

Voor de parallelle sessies kon je kiezen tussen zaken als Open Data, waarheidsvinding, uitdagingen in recordsmanagement, undsoweiter. De ‘uitdagingen in recordsmanagement’ sessie bleek vol te zitten en er stond een meneer in het Frans te praten over PDF-documenten, dus Frans Smit (die er de volgende dag ook was als spreker) en ik togen naar de sessie in de Grote Zaal. Daar was aanzienlijk wat te beleven over Open Data. José Alonso wist er sowieso veel over te vertellen. Vooral de Open Data Barometer klonk erg interessant, maar Alonso wist ook te relativeren: de Open Data-beweging is zelf eigenlijk helemaal niet zo open. En met het beschikbaar stellen van Open Data hoeft een organisatie nog helemaal niet transparant te zijn: Open Data kan ook gebruikt worden als rookgordijn.
Miriam Nisbet had een verhaal dat ondanks de bevlogenheid niet echt ergens naartoe ging, behalve dan dat je als archivaris aan tafel moet zitten bij nieuwe ontwikkelingen en dat er in 1973 een grote brand was in een archiefgebouw van NARA, waar ze nog steeds de beschadigingen van moeten opruimen. En dat ze bij de Amerikaanse overheid nog steeds mailtjes printen, ondanks de oproep van Obama om “nou eens potdomme te professionaliseren met z’n allen!” Dat was leuk om te memoreren en de Citizen Archivist Dashboard van NARA zag er heel gelikt uit…

Afsluiter van de eerste sessie was Malcolm Todd, van wie je wegens zijn verschijning geen bevlogen verhaal verwachtte. Niets was minder waar. Ook Todd riep op om bij te blijven met ontwikkelingen en bemoeienissen van anderen. Dat hij daarbij tijdens het heen en weer stuiteren op het podium de microfoon vergat was wel aandoenlijk. Die man houdt van z’n vak. Zijn centrale punt: als archiefdienst zitten wachten op overbrenging is zinloos, veel materiaal komt al veel eerder online voor onderzoek. Het is veel beter om aan tafel te zitten voor duurzaamheidsvraagstukken, want daar hebben ontwikkelaars een blinde vlek voor. Hij had nog wel een leuke truc van het Britse Nationaal Archief: gebruik overbrengingsachterstanden als ‘Open Data’-pressiemiddel (heeft Ingmar ook al eens over geschreven), zodat de pers er lucht van krijgt. Tsja, ’t is een manier om het op te lossen. Misschien gebeurt dat in Nederland ook nog wel een keer…

Mijn tweede sessie begon met een Franse meneer die iets in het Frans zei over persoonsgegevens in Franse archieven, en zichzelf daarbij twee keer scheen te herhalen. Spijtig zonder zo’n tolk-headsetje. Overigens was hij een van de twee Franse heren tijdens het congres die iets in het Frans zeiden over persoonsgegevens in Franse archieven. De Archiefraad is tweetalig en iets zegt me dat de Fransen dit graag zo willen houden…

De Japanse algemeen archivaris las vervolgens de website voor en vertelde nog wat over de Japanse Archiefwet en het ‘Administrative Document File Management Register’… wat ik al wel weet, het kan geen koffie zetten. Maar goed, mij hoor je niet zeuren: hij moest ervoor dat roteind naar België vliegen, niet ik.

Veel beter was de lezing van David Fricker, directeur van het Australische Nationaal Archief. Zijn verhaal was vergelijkbaar met het Archief 2020-programma in Nederland, maar dan met veel minder beschikbaar geld. Namens Nederland mocht Anouk Baving, programmamanager van Archief 2020, acte de présence geven op het podium met hetzelfde verhaal als Fricker. Maar dan uit Nederland. Jammer genoeg had zij daarvoor betrekkelijk weinig tijd, omdat de eerste verhalen uitliepen en de sessieleider van regie niet bijster veel kaas had gegeten... Het had mooi geweest om Australië en Nederland uitgebreider te vergelijken en de eerste twee sprekers naar achter te schuiven. Het was in ieder geval goed om aan de voorgenomen producten van Archief 2020 herinnerd te worden.

Binnenkort volgt het laatste verslag – Day Two.

Gerelateerd
Gastblog: Joost luistert en schrijft #ac2013 - The Day Before