maandag 7 maart 2011

De Archiefwet wordt gewijzigd...

Zoals al aangekondigd in het regeerakkoord en in de brief aan de Tweede Kamer over selectie, zal de Archiefwet op enkele punten gewijzigd worden. En enkele wijzigingen zijn nogal ingrijpend. Vanaf vandaag zijn de voorgestelde wijzigingen te lezen en te becommentariëren op Internetconsultatie.nl

Allereerst komt de adviesrol van de Raad voor Cultuur bij het vaststellen van selectielijsten te vervallen. Zoals ik  eerder al zei, is me niet helemaal duidelijk wat hiervoor in de plaats komt. De voorgestelde werkwijze lijkt enkel uitgedacht te zijn voor de departementen.
Een tweede wijziging is dat de Rijksarchivarissen in de provincie bij de overbrenging van decentrale  rijksarchieven, niet meer mogen adviseren over de openbaarheid daarvan:
Het is daarnaast niet langer wenselijk om de advisering over de openbaarheid van de decentrale rijksarchiefbescheiden bij de rijksarchivarissen te laten. Evenals het hierboven [...] uiteengezette voorstel om het advies van de Raad voor Cultuur over selectielijsten te laten vervallen, houdt dit verband met de nieuwe selectieaanpak. Een gevolg van die nieuwe aanpak is onder meer dat de hoeveelheid over te brengen decentrale rijksarchieven beduidend zal toenemen.
De rijksarchivarissen zijn niet toegerust voor het uitbrengen van openbaarheidsadviezen over die grotere hoeveelheid archiefbescheiden. Dit zou onvermijdelijk tot vertraging van de overbrenging leiden, terwijl de nieuwe selectieaanpak juist een versnelling beoogt. De ARA is om twee redenen beter gepositioneerd om die adviezen uit te brengen. Ten eerste maakt hij deel uit van het hierboven onder 2.2 genoemde strategisch informatieoverleg, waarin al wordt gesproken over openbaarheidsaspecten, en ten tweede heeft hij de beschikking over een staf die hem bij het uitbrengen van de adviezen kan ondersteunen.
Ik kan de redenering ook hier niet helemaal volgen, maar alléz...
Het is de derde wijziging die mij echt uit mijn humeur bracht toen ik het afgelopen week voor het eerst las. In het regeerakkoord is vastgelegd dat de provincies zelf moeten gaan zorgen voor hun eigen overgebrachte archieven en dat de RHC's gedecentraliseerd zullen worden.
In de concept-wijziging is nu vastgelegd dat Gedeputeerde Staten een eigen archiefbewaarplaats moeten aanwijzen en dat deze wordt beheerd door een provinciearchivaris. Artikel 29 luidt dan als volgt:
1. De provinciale archiefbewaarplaats wordt beheerd door een provinciearchivaris, die in het bezit dient te zijn van een diploma archivistiek of, zo geen zodanige archivaris mocht zijn benoemd, door de secretaris.
2. Ten aanzien van het beheer van de archiefbescheiden van de provinciale organen, voor zover deze archiefbescheiden niet zijn overgebracht naar een archiefbewaarplaats, is, onder bevelen van gedeputeerde staten, met het toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens deze wet belast de provinciearchivaris. Met betrekking tot dit toezicht stellen provinciale staten een verordening vast.
3. De provinciearchivaris wordt door gedeputeerde staten benoemd, geschorst en ontslagen.
Het huidige artikel 28, waarin staat dat er een provinciale archiefinspecteur is, verdwijnt helemaal.
Samen met de wijzigingen die de gevolgen zijn van de Herijking van het Interbestuurlijk Toezicht, betekent dit dat de leukste baan in de archivistiek - namelijk de mijne - binnen afzienbare tijd zo goed als verdwenen zal zijn...

Wordt het tijd om het zinkend schip te verlaten?

Gerelateerd
Een nieuwe selectieaanpak
Bezuinigingen, RHC's en de Algemene Rijksarchivaris

6 opmerkingen:

  1. Het is allemaal niet mals, wat er in die paar wijzigingen staat. Ik heb echter te weinig zicht op de specifieke problematiek om daar nu snel mijn mening over op pixel te krijgen.
    Duidelijk was al wel dat een functie als de jouwe onder druk staat. En dat is dan zwak uitgedrukt. Maar zou die functie niet op een andere plek weer opduiken? Misschien als onderdeel van zo'n provinciale archiefdienst/RHC? Of zeg ik dan hele domme dingen...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Nee hoor Christian, je zegt helemaal geen domme dingen.
    Maar het probleem is een beetje dat de huidige inspectiefunctie tweeledig is: toezicht op zorg en toezicht op beheer.
    Vaststaat dat per 01/01/2012 toezicht op zorg wegvalt en dat PAI opgaat in het grotere 'interbestuurlijk toezicht' van de provincie op de gemeenten en waterschappen. Wij hielden ons hierbij min of meer vast aan artikel 28, ervan uitgaande dat de provinciale archiefinspecteur zoals daar benoemd, wel zou blijven bestaan. Dat is in dit voorstel niet meer het geval.
    Uiteraard klopt het dat die provinciale archivaris ook toezicht uitoefent op het beheer van de provinciale niet-overgebrachte archieven. Maar ik betwijfel een beetje of dat veel zoden aan de dijk zet, want op provinciaal niveau blijft er alleen sprake van horizontaal toezicht, zonder externe inspectie.
    Het mooie van de huidige constructie vind ik ook dat je over heel veel aspecten en organisaties iets mag 'vinden', dat zal in de toekomst zeker veranderen...
    Maar, zoals vanmorgen al gezongen: niet zeuren en kiezen, kiezen, kiezen of delen...

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Luud De Brouwer7 maart 2011 om 16:05

    Als ik het goed begrijp krijgt het Nationaal Archief opnieuw een heleboel in de schoot geworpen terwijl ze nu al niet in staat zijn om zich een beetje aan planningen te houden?
    De Algemeen Rijksarchivaris wordt zo langzaam in een zetel gezet die revoluties zoals momenteel in de Arabische wereld aan de gang zijn rechtvaardigd. Teveel macht en controle in één hand, dat is toch niet goed?
    Het lijkt me ook een tegenstelling om te zeggen dat 11 rijksarchivarissen niet in staat zijn een betere, snellere prestatie te leveren dan één Algemeen Rijksarchivaris. En zijn staf. Het lijkt Sinterklaas wel. Alleen deze neemt veel en geeft weinig. Voelen die lui zich onderhand niet enorm in hun hemd staan?
    Goed, ik sta op afstand en doorzie de finesses misschien niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Luud Dat is precies het deel dat ik ook niet snap...
    Om de Algemene Rijksarchivaris als Sinterklaas moest ik wel lachen trouwens... Moest ook even aan Fishbone denken:
    http://www.youtube.com/watch?v=HQSYJPASsEQ

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Naar aanleiding van de beschreven wijzigingen heb ik enkele vragen:
    -Als de provincie geen archivaris benoemt, wie houdt dan toezicht op beheer bij de provincie?
    -Krijgt de provinciaal archivaris (ook) de rol van provinciaal inspecteur? Ik bedoel: gaat hij/zij het toezicht op de zorg uitoefenen bij de gemeenten, waterschappen, gemeenschappelijke regelingen en politie? Ik weet niet goed hoe ik dit moet zien in relatie tot de wijzigingen in het interbestuurlijk toezicht.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Tja Tineke, dat zijn de vragen waar iedereen mee zit. Zoals ik de wijziging nu interpreteer wordt de situatie bij de provincie gelijk aan die bij de gemeenten en waterschappen: ze mogen een archivaris aanwijzen en ALS die is aangewezen, oefent hij toezicht uit op de naleving van de archiefwet- en regelgeving. Geen archivaris lijkt dan ook geen toezicht in te houden.
    Dit staat in zoverre los van het interbestuurlijk toezicht, omdat dit via de Gemeente/Provinciewet gaat lopen, waarbij GS algemeen toezicht hebben, waaronder de Archiefwet. Wie (welke ambtenaar) dit toezicht in de praktijk gaat uitoefenen is nog niet duidelijk.
    Maar feit is wel dat er ook vanuit het interbestuurlijk toezicht (en de Archiefvisie) aan de Archiefwet wordt gemorreld...

    BeantwoordenVerwijderen