Schaduwarchieven: de dubbelen keren terug in Nederland

West-Indisch Pakhuis in Amsterdam. Van Iijjccoo [GFDL or CC-BY-SA-3.0-2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons

12 september 1975 arriveerde het (gloednieuwe) bevoorradingsschip Hr Ms Zuiderkruis in de haven van Den Helder. Aan boord bevonden zich onder andere 1149 loodzware kisten met papieren uit de Nederlandse Antillen. De kisten werden 11 dagen later van Den Helder overgebracht naar het West-Indisch Pakhuis in Amsterdam, waar op 24 september werd geconstateerd dat:

er uit sommige kisten insecten uitvlogen (sic). Bij de kisten lagen eitjes. De sanitaire dienst van de G.G.D. Amsterdam werd gewaarschuwd. Er werd niets bijzonders waargenomen.
's Middags om 14.00 uur werd mededeling gedaan van het feit, dat duizenden levende insecten werden waargenomen. Er werd om maatregelen gevraagd.

Twee dagen later bespoot de sanitaire dienst de "levende have", de kisten en de ruimten waar de kisten en insecten zaten met een insectenbestrijdingsmiddel. Weer vijf dagen later bleek dit nauwelijks effect te hebben gehad en ontdekte men in de deksels van de kisten termietennesten. Ook klaagden de bewoners van het West-Indisch Pakhuis ondertussen over "larven van vliegen" die door het houten plafond naar beneden waren gekomen.
Op 9 oktober 1975 werden alle kisten verplaatst naar vrieshuis "De Zwijger" van de firma Pakhoed aan de Oostelijke Handelskade. Daar werden de kisten "behandeld" met Phostoxin, waardoor er eind oktober geen termieten meer worden aangetroffen. Ondertussen werden ook de lokalen in het West-Indisch Pakhuis "geneveld" en op 10 november 1975 gingen 200 kisten weer daar naar toe terug. De overige 949 bleven (voorlopig?) achter bij Pakhoed.

Wat waren dat voor papieren, dat ze met een marineschip de Atlantische Oceaan over gevaren werden en daarna voor ten minste 27.000 gulden werden behandeld?

Akten van de Burgerlijke Stand
Het ging hier om de zogenaamde dubbelen van de akten van de burgerlijke stand uit de periode 1893-1952, die sinds 1956 uit voorzorg op Curaçao bewaard werden.
Van iedere geboorte-, huwelijks- en overlijdensakte maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand twee exemplaren op. Eentje is bestemd voor zijn eigen archief bij de gemeente, het andere is het "rijksexemplaar" dat door het ministerie van Justitie bewaard wordt. Die "rijksexemplaren" worden "dubbelen" genoemd - het zijn geen kopieën - en werden normaal gesproken bij de rechtbanken in de provinciehoofdstad bewaard. Na 50 (overlijdensakten), 75 (huwelijksakten) of 100 (geboorteakten) jaar werden ze dan overgebracht naar de rijksarchieven in de provincie.

Blogserie: Nederlandse schaduwarchieven
Waarom werden die dubbelen sinds 1956 op Curaçao bewaard?
Onder welke omstandigheden waren ze daar opgeslagen?
Lagen er in die tijd meer archieven op de Antillen?
Waarom kwam de dubbelen in 1975 terug naar Nederland en wat is er daarna mee gebeurd?

De komende weken zal ik deze vragen beantwoorden in een blogserie over de Nederlandse schaduwarchieven. Ik hoop iedere zondagmorgen een nieuwe episode toe te voegen. De komende zondag zal ik de redenen van de Nederlandse regering voor het aanleggen van schaduwarchieven beschrijven.

De meeste informatie is gebaseerd op dossiers bij het Nationaal Archief en van verschillende dossiers hebben A. en ik foto's gemaakt.
Bovenstaande citaten komen uit het verslag Van Meerendonk destijds hoofd van de afdeling Rijkksarchiefinspectie. Bij het NA te vinden in:
NL-HaNA, Defensie: Gewoon en Geheim Verbaalarchief, 2.13.151, inv.nr. 6308, 1975-1980, 97 - Regeling met betrekking tot de door verschillende departementen aangehouden schaduwarchieven in het buitenland, met retroacten 1948 - 1974.