Sport, cultuur en archieven: één pot nat

Ik heb verschillende keren geprobeerd het rapport Manifestaties van de vrijheid des geestes. Een liberale kijk op cultuur en sport van de Teldersstichting te lezen, maar ik kom er maar niet doorheen. Terwijl het eigenlijk best een interessant rapport zou kunnen zijn:

Of hebben sport en cultuur toch meer gemeen dan men op het eerste gezicht zou denken? Want waarom wordt in de aanklacht tegen de bezuinigingen op de toch al niet zo grote overheidsuitgaven voor de kunsten zo nadrukkelijk gewezen op de grote sommen belastinggeld die omgaan in de sport? Kennelijk omdat sport en kunst, hoe vaak ze ook als elkaars tegenpolen worden afgeschilderd, toch in elkaars verlengde liggen.
Als we met een ruimere blik kijken naar de juichende massa in het voetbalstadion en het applaudisserende gezelschap in de concertzaal, ontwaren we een publiek dat geld en vrije tijd overheeft om vermaakt te worden, zij het op een heel verschillende wijze. Het bestempelen van cultuur als vermaak zal menig zelfrespecterend cultuurliefhebber tegen de borst stuiten. Kunst houdt ons immers een spiegel voor, kunst is een ontdekkingsreis, kunst is een confrontatie met onszelf en met de ander, kunst is vrijheid, enzovoort – aan hoogstaande omschrijvingen van de aard van kunst bestaat geen gebrek. Ambtenaren, bewindslieden en deskundigen doorspekken er het ene na het andere document over cultuurbeleid mee. Aan de waarden en betekenissen van sport, hoewel ook die uitgebreid zijn geboekstaafd, wordt daarentegen in overheidspublicaties weinig aandacht besteed en daarom kan het nuttig zijn om daar eens bij stil te staan.

Ik weet niet wat het is, maar ik krijg de 128 pagina's maar niet gelezen. Vandaar dat ik me maar even beperkt heb tot ctrl-f archie en ik hier alleen de passages citeer waar het expliciet over archieven gaat.

Blijkbaar wordt archiefbezoek pas vanaf 1999 gemeten. Maar wat zou daar dan allemaal in meetellen? Nou ja, dat zou je hier na kunnen lezen.

In het rapport van de Teldersstichting staat verder:

In een liberaal cultuurbeleid staat naar onze overtuiging het behoud van erfgoed en van culturele tradities voorop. Dat betekent dat de overheid een (ondersteunende) rol kan spelen in onder andere de monumentenzorg, het museum- en bibliotheekbestel en het archiefbeheer.
(p.50)

Tja, blijkbaar snappen de auteurs en het curatorium van de stichting niet dat archiefbeheer voor de overheid geen keuze is...

Musea zijn in strikt economische zin geen publieke goederen, want het zijn instellingen die gewoon een prijs kunnen vragen voor het bezichtigen van hun collectie. Toch is naar onze mening het economische onderscheid tussen openbaar erfgoed (de fraaie gevel van een stadhuis) en niet-openbaar erfgoed (de vredesverdragen van de Republiek der Verenigde Provinciën) van weinig belang voor de taakomschrijving van de overheid.
(p.54-55)

En blijkbaar weet de Teldersstichting ook niet dat "de vredesverdragen van de Republiek der Verenigde Provinciën" niet bij een museum, maar in het Nationaal Archief bewaard worden en dat je op grond van de wet daar gratis en helemaal voor niets naar mag gaan kijken. Voor dat geld mag je ze zelfs aanraken!

Veel museumcollecties en archieven kunnen worden bestempeld als collectief bezit; niet noodzakelijk in de zin van eigendomsverhoudingen maar vanwege de functie die zij vervullen in ons gedeeld cultureel-historisch bewustzijn.

Correctie: bijna alle archieven zijn de facto collectief bezit, want "eigendom" van "de overheid", vandaar dat de overheid ook voor archieven moet zorgen.

Het rapport is niet beschikbaar op de site van de Teldersstichting, maar was afgelopen donderdag wel heel even bij Sport Knowhow XL beschikbaar via http://www.sportknowhowxl.nl/files/RapportTeldersstichting.pdf. Omdat het daar ondertussen ook alweer weg is, ben ik maar zo vrij geweest het hier even neer te zetten.

Gerelateerd
Archief is geen harmonie of toneelgezelschap
De culturele uitgangspunten van een staatssecretaris

Plaatje: Mondriaan-taartje in het MoMA in San Francisco van door Superamit