De volledige Menno ter Braak

Nog een mooie website die vorige week gelanceerd is: www.mennoterbraak.nl

Deze website is een initiatief van de Stichting Menno ter Braak. De stichting stelt zich ten doel om het volledige werk, de integrale correspondentie en alle documenten (zoals teksten, afbeeldingen, archivalia) die betrekking hebben op de schrijver en journalist Menno ter Braak (1902-1940) digitaal te publiceren.

De realisering van het project zal stapsgewijs plaatsvinden. Op dit moment zijn alle zelfstandige publicaties van Ter Braak in eerste druk op de website aanwezig, alle in Het Vaderland verschenen artikelen en het merendeel van de artikelen die in andere kranten en tijdschriften verschenen, ca. 3200 brieven van en aan Ter Braak, secundaire literatuur en een ruime verzameling beeldmateriaal.

Ter Braak met Jaffa.
Foto: Emile van Moerkerken, 1939

Een van de interessantste colleges die ik tijdens mijn studie Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de VU gevolgd heb, is waarschijnlijk het college over Politicus zonder partij geweest. Weken achter elkaar hebben we het boek hoofdstuk voor hoofdstuk bestudeert. Hierbij hebben we heel veel tijd besteed aan het plaatsen van het boek in zijn context. Dit hield onder andere in dat we in contemporaine kranten en encyclopedieën de mensen en gebeurtenissen waar Ter Braak in zijn boek naar verwijst opzochten. Uiteindelijk heb ik een werkstuk geschreven over Ter Braak en de historicus Huizinga.
Volgens mij gaat een van de eerste teksten van mijn hand die echt in druk gepubliceerd is ook over Ter Braak. In 1998 verscheen van mijn hand een recensie van De verschrikkingen van het denken. Over Menno ter Braak van Michel van Nieuwstad in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. (Om de kans dat de teksten de tand des tijds wat beter doorstaan heb ik ze maar op Scribd gezet.

Maar goed, over die website. Het mooiste ervan vind ik toch wel dat ook de zakagenda's van Ter Braak integraal zijn gedigitaliseerd. De goede man had een lastig leesbaar handschrift, maar dat maakt hem des te menselijker...

Klik op de agenda voor een grotere afbeelding

Dat Ter Braak nu nog actueel is, bleek afgelopen vrijdag ook nog in de NRC. Blijkbaar heeft CDA-kamerlid Biskop hem de dinsdag daarvoor tijdens de fractievergadering nog geciteerd:

‘En in dat tijdsgewricht zien we in Europa een politieke beweging ontstaan die niets anders doet dan ressentiment exploiteren. Bezig met het stimuleren van boosheid, niet werkelijk geïnteresseerd in oplossingen en die geen ideeën heeft. Een beweging die ook geen oplossingen wil, omdat ze de misstanden nodig heeft om te kunnen blijven schelden en haten. Want dat is de belangrijkste karakteristiek: schelden om te schelden en haten om te haten. Het maatschappelijk ressentiment wordt botgevierd op een zondebok die de schuld krijgt van alles. Tegelijk beschouwt deze beweging zichzelf als het eeuwige slachtoffer van ‘links’ of ‘de elite’, en koestert ze een diepe weerzin jegens intellectuelen, kosmopolieten en iedereen die en alles wat ‘anders’ is. Deze politiek wordt niet zozeer gevoed door domheid maar door halfbeschaving, te herkennen aan het voortdurend gebruik van slogans en frasen. Het is een reactionaire politiek die stelt dat alles vroeger beter was en dat alles beter wordt als het eigen volk gezuiverd is van volksvreemde elementen die altijd alles verpesten’, aldus Menno Ter Braak in 1937.

Foto Ter Braak: Collectie Letterkundig Museum