Een echte, maar toch valse Banksy

Fascinerend hoe kunstwerken en archieven soms toch meer met elkaar gemeen hebben dan je denkt.
Dit bleek eerder natuurlijk al nadrukkelijk uit het verhaal van John Myatt en John Drewe, die valse schilderijen 'echt' maakten door een valse "chain of custody" te maken. En nog eerder legde ik ook al de relatie tussen het bewaren van digitale kunst en het performance model van het Nationale Archief van Australië.
Dit weekend las ik voor het eerst over het hierboven afgebeelde kunstwerk van Banksy.
(Als je hem of zijn werk niet kent, kun je dit filmpje bekijken. Mijn persoonlijke favoriet is nog altijd "Early man goes to market" dat een tijdje onopgemerkt in het British Museum heeft gehangen.)
Die watertank op het plaatje hierboven stond jarenlang langs de Pacific Coast Highway in Californië. In februari 2011 stond opeens de tekst "This looks a bit like an elephant" er op gestencild. Maar dat was van zeer korte duur:

Within two weeks the elephant was gone or, as one blogger headlined it, 'Banksy elephant is dead.' On banksyelephant.com (which disappeared almost as rapidly as it first appeared) you could even watch a video of the 'elephant' first being strung up to a crane in the daylight and then, as night fell, having its legs cut away by men wielding oxyacetylene torches before finally being taken away on a truck.
[...]
Christian Anthony, the owner of a 'media design' company, Mint Currency, looked at the website and knew exactly where the tank was. Together with his partner in the company, who prefers to be called Tavia D, they persuaded two friends who had heavy moving equipment to join them.
'We saw it as a very special piece,' Tavia says. When they actually went to inspect it, 'We were even more inspired, we wanted it so bad. We were both huge Banksy fans and we wanted to be a part of the whole movement.' They were determined to do everything legitimately and, while the history of the tank is complicated, in the end they bought the tank from the City of Los Angeles and then went to work before anyone else could get to it. Their team arrived at 8.30 in the morning, and within 16 hours the elephant had been cut down and sent on its way to a warehouse to await a buyer.

Maar ze hadden buiten Banksy en zijn 'bedrijfje' Pest Control gerekend.
Pest Control is een soort 'clearing house' voor Banksy-kunst. Je kunt (foto's van) kunstwerken waarvan je denkt dat Banky ze gemaakt heeft naar ze sturen, zij verifiëren dit en sturen dan "paperwork" waarin de authenticiteit bevestigd wordt. Geen papieren betekent Geen Banksy.
Het interessante is nu dat Pest Control dit in het geval van die watertank weigerde om het object te authenticeren.
Hoewel de watertank al op de website van Banksy verschenen was en het algemeen bekend was dat hij het 'gemaakt' had, was het object waardeloos zonder het "paperwork" van Pest Control.

[Banksy] had made his position clear enough in a statement issued a couple of years earlier: 'Graffiti art has a hard enough life as it is – with council workers wanting to remove it and kids wanting to draw moustaches on it, before you add hedge fund managers wanting to chop it out and hang it over the fireplace. For the sake of keeping all street art where it belongs I'd encourage people not to buy anything by anybody unless it was created for sale in the first place.' Walls or water tanks he paints on are not for sale, canvases and prints are. A very disillusioned Tavia D tells the story. 'There were buyers who were willing to throw money at us but they needed that piece of paper. And I thought, what is a piece of paper? I was saying, "Do you consider this a piece of art? Then add it to your collection." ' But without authentication the elephant was worthless, Pest Control had done its job, and with storage costs mounting, the poor old elephant was scrapped at the end of last year.

Met andere woorden, alleen als het kunstwerk zich in zijn originele, fysieke context bevindt, is het waardevol. Zodra je het eruit haalt, is het waardeloos.
Dit is precies wat Ton de Looijer al een tijdje roept over het archiveren van social media: moet je die "archiefstukken" wel uit hun 'vertrouwde' omgeving weghalen? Of moet je ze in hun eigen context, eco-systeem of hoe je het wil noemen bewaren?

En o ja, gisteren was het Wereld Olifanten Dag...

Gerelateerd
Archive 2020
Gelezen: L. Salisbury & A. Sujo - Provenance

Plaatje: banksy-this-looks-a-bit-like-a-elephant- 2 van www.YoVenice.com