zaterdag 17 maart 2012

Gelezen: Tom Lanoye - Heldere hemel

Woensdag heb ik het Boekenweekgeschenk van dit jaar in ruim 'n uur uitgelezen. Het is eindelijk weer eens een goed geschenk.
Lanoye beschrijft in Heldere hemel hoe het leven van vier verschillende mensen - een Russische straaljagerpiloot, een Vlaamse vrouw van begin veertig, een oudere, verlopen journalist en een zwarte, Amerikaanse chefstaf van de NAVO - anders is gelopen dan ze vroeger droomden. Vooral de dialogen van Lanoye zijn weer ijzersterk.
Als blauwdruk voor de novelle gebruikte Lanoye een ware gebeurtenis uit 1989, toen een MiG-23 zonder piloot neerstortte bovenop een huis in West-Vlaanderen. En daar is iets geks mee, ik kan me van dat hele voorval namelijk helemaal niets herinneren.

Op 4 juli 1989 steeg Nikolai Skuridin met zijn MiG-23 op van de luchtmachtbasis Kolobrzeg aan de Baltische Zee in Polen. Meteen na de start viel de motor uit en kreeg Skuridin de opdracht om zijn schietstoel te gebruiken en het vliegtuig te verlaten. De verwachting was dat het ding in zee neer zou storten. Maar, de straaljager stort niet neer, de motor sloeg weer aan het de MiG vloog met 800 km per uur, op de automatische piloot in zuid-westelijke richting.
Even na 09:30 ging bij de NAVO een alarm af: een ongeïdentificeerde straaljager drong op 12,5 km hoogte en het luchtruim binnen en reageerde niet op radiosignalen. Vanaf Soesterberg werden twee F-15's naar het vliegtuig gestuurd en de piloten daarvan berichtten even na tien uur:
„ (...) Er schijnt geen piloot in te zitten. Géén piloot. De cockpitkap is weg. Het toestel vliegt vanzelf. Geen piloot. Geen cockpitkap (...) De piloot is blijkbaar uit het vliegtuig gesprongen. ”
Het vliegtuig vloog ondertussen over het Ruhrgebied, over Zuid-Limburg en België in de richting van de Noordzee. De NAVO durfde het niet aan het vliegtuig uit de lucht te schieten, omdat er dan brokstukken over een straal van 50 tot 100 km zullen neerkomen. Daar was het gebied toch iets te druk bevolkt voor. Uiteindelijk hoopte men dat de straaljager de Noordzee zou halen, zodat de F-15's hem daar uit de lucht konden schieten.
Helaas bleek de brandstof al eerder op te zijn. De MiG boorde zich in Bellegem, in de buurt van Kortrijk, in een huis, en doodde de 18-jarige jongen die daar lag te slapen. Op de website van de HUMO staat een uitgebreid artikel over de crash, met onder andere een gesprek met de vader van de jongen.

Ik was in 1989 vijftien en kan me allerlei andere gebeurtenissen uit dat jaar wel (vaag) herinneren. Uiteraard het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede, maar ook (vaag) iets met de hormonen en Vanden Boeynants in België, de Tourwinst van Greg Lemond en de ramp met de Exxon Valdez. Maar van deze toch heel spectaculaire en bizarre crash weet ik helemaal niets.
De enige reden die ik daarvoor kan bedenken is dat we toen op vakantie waren in Italië (of waren we toen in Griekenland?) en dat ik daarom het Nederlandse en Belgische nieuws grotendeels gemist heb.

5 opmerkingen:

  1. Eerlijk gezegd, zegt die hele gebeurtenis met die straaljager mij ook niets... Ik was overigens pas 11 toen, maar ik heb er ook later niks van meegekregen. Maar goed, het zijn ook van die gebeurtenissen die niet jaren later nog voortdurend in de herinnering worden gehouden, zoals enkele andere gebeurtenissen die je noemt (bloedbad Plein van de Hemelse Vrede, ramp Exxon Valdez). Het boek van Lanoye moet ik trouwens nog lezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. In vergelijking met Peking en Alaska (en de val van de Muur) is die straaljager inderdaad maar een kleine rimpel in de geschiedenis. Maar toch, wij waren destijds bij het tv kijken nog heel erg Vlaams georiënteerd , vandaar dat ik me ook de ontvoering van Vanden Boeynants en de hormonen-toestand kan herinneren. 
    Overigens is het boekje best de moeite waard hoor...

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Luud De Brouwer24 maart 2012 om 14:29

    Wij hebben het geschenk ook in huis en nu ga ik het zeker lezen! Het verhaal kwam mij wel bekend voor maar de impact heb ik waarschijnlijk toen nauwelijks bevat. Terwijl ik toch echt al behoorlijk volwassen was in 1989. Dat je de val van de Berlijnse muur niet noemt dat valt mij dan weer op...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ben benieuwd wat je er van vindt.
    Die val van de muur is zo groot in de media, dat ik eigenlijk niet meer weet of ik me dat "live" herinner of dat ik me vooral de steeds maar herhaalde beelden herinner.
    Vandaar dat ik dat in eerste instantie niet genoemd heb.

    Op 24-03-12 heeft Disqus<> het
    volgende geschreven:

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Nou, ik heb het nog gelezen, maar vond het niet geweldig goed. Goed geschreven, dat zeker. Maar ik heb voortdurend het gevoel gehouden dat het verhaal nog moest beginnen... en toen ineens was het al afgelopen (kan ook een kwestie van andere verwachtingen zijn). En de passage van die journalist had zonder meer geschrapt kunnen worden, volgens mij. Maar goed, dat hoofdstuk past in de lijn van het boek (beschrijvingen van mensen die zich het leven heel ander hadden voorgesteld) en het leidt heel mooi het dalen van die straaljager in.

    BeantwoordenVerwijderen