woensdag 9 januari 2013

Eisen webarchivering van de VNG

Ach ja, GovUnited heeft voor dertien gemeenten een Programma van Eisen voor Webarchivering opgesteld en online gezet. Dat laatste siert ze, al is de inhoud van het eisenpakket hier en daar discutabel en onduidelijk. Een paar voorbeelden.
Gemeenten willen een aanbieding ontvangen voor een gebruiksvriendelijke oplossing voor webarchivering die extern wordt gehost en als webservice wordt aangeboden. Uiteraard moet de oplossing voldoen aan geldende Nederlandse wet- en regelgeving.
Waarom is externe hosting het uitgangspunt?
Zouden gemeenten dit echt niet zelf kunnen behappen?
Te weinig deskundigheid misschien?
Maar hoe kun je zonder die deskundigheid dan beoordelen of een commerciële aanbieder het wel goed doet? Voor uitbesteden heb je ook nogal wat deskundigheid nodig...
Daar komt bij dat externe hosting altijd discussies oplevert over eigenaarschap. In de eisen staat dan wel
G1 De inhoud van het webarchief blijft altijd eigendom van de gemeente. In het geval van een faillissement is voorzien in een overdrachtscenario.
Maar een leverancier gaat je echt niet van te voren bellen met de mededeling dat hij over twee weken failliet gaat.
En, nog problematischer, data worden niet als "eigendom" beschouwt. Of zoals ik Arnoud Engelfriet een paar maanden geleden citeerde:
De claim “het is mijn data en ik wil deze terug” gaat hem niet worden. Data “is” niets in de zin van de wet, en deze kan dus niet worden opgeëist.
Wat dat betreft snap ik ook de eis dat de functioneel beheerder van het webarchief fysiek toegang tot het datacentrum waar de boel bewaard wordt moet hebben, niet. Wat zou hij tussen die servers moeten doen?

In de eisen staat ook iets over open standaarden:
Het archief moet opgebouwd zijn uit open bestandsformaten.
Toelichting: O.a. over gebruik WARC containers en gerelateerde records.
Ja, WARC is de open standaard voor het beschrijven en bewaren van websites, maar WARC is een container. Daar zitten dus allerlei andere bestanden "in". Hoe zit dat met die eis voor open bestandsformaten dan voor de bestanden waar een website uit bestaat? Betekent deze eis dat er geen jpg-bestanden gearchiveerd mogen worden? Dan mogen die ook niet meer in de website gebruikt worden, lijkt me.
Overigens zijn er meer eisen die zo te zien meer eisen stellen aan de website van de aanbestedende gemeente dan aan de aannemende leverancier.
En tenslotte, over het vastleggen van metagegevens worden nauwelijks zinnige dingen geëist:
A9 Alle metadata die online uit de content te halen zijn, moeten automatisch worden overgenomen worden in het archief.
A10 Het archief moet doorzoekbaar zijn op tijdvak en webdomein.
A11 Het archief moet doorzoekbaar zijn op overige metadata die uit de online content te halen is.
A12 De zoekfunctionaliteit in het webarchief houdt rekening met de Overheid.nl Web Metadata Standaard (OWMS)
A13 Het archief is doorzoekbaar op attributen (dus ook op locatie of taal)
Dit lijkt dus ook vooral te gaan over de website en niet over het archiveren daarvan.
O en dan vergeet ik er nog twee eisen die over metagegevens gaan:
D1 Publicatie op de website kan feitelijk aangetoond worden inclusief het tijdstip en duur dat dat pagina online heeft gestaan cq staat.
D2 Het is niet mogelijk de informatie in het archief inhoudelijk aan te passen. (Zie ook F8; deze eis betreft de waarborg van de geldigheid c.q. authenticiteit)
Interessant is dan ook dat de leverancier wel een api moet leveren waarmee de gearchiveerde website(s) naar een RMA/e-depot geëxporteerd kunnen worden. Maar dan moet je wel weten welke metagegevens die ontvangende systemen nodig hebben en dus moet je zorgen dat je webarchief deze kan leveren en dus moet je dat toch iets uitgebreider bewchrijven, lijkt mij...

Hoe dan ook, nice try van GovUnited, maar er zitten nogal wat haken en ogen aan.

Gerelateerd

Het bewaren van overheidswebsites
Costa Concorda en webarchivering

Plaatje: Website is down van Sean MacEntee

6 opmerkingen:

  1. Bedankt voor je kanttekeningen. Moet zeggen dat ik hier en daar ook mijn bedenkingen had. Neemt niet weg dat het wel een extra stimulans kan vormen om de eisen die je aan webarchivering, c.q. het archiveren van webcontent, wilt stellen, eens daadwerkelijk vorm te geven i.o.m. diverse 'spelers'.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat betreft het opeisen van die data, en ik heb me daar niet sterker in verdiept dan destijds het lezen van de blog van Engelfriet, veranderde er dan iets als je stelt dat (een deel van) de opgeslagen informatie archiefbescheiden van de gemeente is? Ik verwijs eigenlijk hiernaar: http://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/geldigheidsdatum_09-01-2013#HoofdstukII_Artikel11 (terzijde, een schoolvoorbeeld dat de Aw95 nog niet geheel "ongeacht de vorm" is opgesteld)
    Ging het dan niet om de inhoud en is het probleem dat je alleen dat krijgt, in plaats van ook de omgeving waar deze in beheerd wordt? Of was dit juist waar je eerder over had geblogd?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat is een interessante vluchtweg, Joost. Zeker in combinatie met artikel 42. Ik denk dat ik dat eens ga voorleggen aan Engelfriet. Dank je.

      Verwijderen
    2. Hallo Ingmar, (en de rest)

      Om terug te komen op je vraag:
      @Gorterdanny ha, dan kun jij vast uitleggen waarom jullie voor
      volledige uitbesteding kiezen

      Het verhaal webarchivering speelt natuurlijk al een hele tijd. Gemeenten hebben al jaren websites maar de archivering (van enkele gemeente) daarvan laat denk/weet ik zo hier en daar aan de wensen over. (ssttttt…. er schijnen gemeenten te zijn die nog niks geregeld te hebben). Nou is het geval dat mijn huidige werkgever zich heeft aangesloten bij GovUnited. Zoals je (hoogstwaarschijnlijk) weet beschrijft GovUnited het volgende op zijn website:

      Gemeenten die zich hebben aangesloten bij GovUnited bundelen hun expertise en slagkracht om ambities zoals vastgelegd in de @genda 2015 en de overheidsbrede implementatie-agenda dienstverlening e-overheid (iNUP) gezamenlijk te realiseren. Inkoop, regie- en uitvoering is namelijk een complex geheel. Samenwerking leidt tot schaalvoordelen, betere inkoopvoorwaarden en een sterke positie naar leveranciers.

      Nou hebben we met dertien gemeenten met ondersteuning van GovUnited een PvE opgesteld om een zo goed mogelijk resultaat te krijgen. Zo hebben er DIVérs/informatiemanagers, ICT’ers en archiefinspecteurs hun expertise gebundeld wat tot dit resultaat heeft geleid.

      Zoals je zegt “maar er zitten nogal wat haken en ogen aan” denk ik dat je het dan ook kan zien als ontwikkelmodel. Ik vind het een super initiatief om zulke dingen te delen in ons vakgebied. Maarrrr…. om nu eindelijk op je vraag terug te komen, waarom volledig uit besteden???

      Ik zie meerdere voordelen om voor volledige uitbesteding te kiezen:
      - Het gegunde bedrijf heeft (meer) kennis en (jaren lang) ervaring met webarchivering.
      - Het gegunde bedrijf een goede sparringpartner is en zich meebeweegt (weer mijn idee)met de ontwikkelingen.
      - De kosten lager liggen dan bij niet uitbesteden.
      - Er toch enkele afdelingen informatievoorziening zijn die niet ruim in de tijd zitten en op deze manier relatief weinig tijd in dit onderwerp hoeven te steken. (en wel kunnen starten).
      - Ik denk dat dit een goed startpunt is om verder te ontwikkelen om “de haken en ogen” in de toekomst uit te banen.
      Etc etc etc………

      Wat niet zo veel met de uitbesteding te maken heeft, maar toch ook een prettige bijkomsten van deze PvE is:
      - Met dit initiatief zijn er toch archiefvormers die in oktober nog niks geregeld hadden (mijn idee hoor) en nu hun gehele website archiveren.
      - Er (weer) een discussie is losgekomen door het PvE over webarchivering.
      - Er archiefvormers zijn die nu hopelijk kwalitatief (beter) hun website (gaan) archiveren.
      - Er een "Tool" is (PvE), ook al wil je het zien als ontwikkelmodel.
      Etc etc etc……

      Kortom ondanks de “haken en ogen” de kanttekeningen, bedenkingen en alles wat hier nog achterweg kan komen is dit toch een super initiatief. Hoogstwaarschijnlijk ben jij ook op de hoogte dat er enkele collega’s inspecteurs in de werkgroep zaten. Wat mij reuze interessant lijkt dat jij ze uitnodigt om jou gestelde vragen in deze “Blog” te laten beantwoorden. Dit om nog een beter "Tool" te krijgen voor geïnteresseerden die met dit probleem worstellen."

      Vriendelijke groet Danny

      Verwijderen
    3. Dank je voor je reactie Danny.
      Ik ben nog altijd niet overtuigd van de voordelen van uitbesteding. "Meer kennis en ervaring" en "goede sparringpartner die meebeweegt" en "beperkte tijd" klinken leuk, maar betekenen dus eigenlijk gewoon dat de gemeenten het zelf niet kunnen. Dan blijft mijn vraag: hoe weet je dan dat zij het goed doen?
      Wat is het nut van een samenwerking als GovUnited als je daarna toch besluit om uit te besteden? Zou het doel van een dergelijke samenwerking niet een grote deskundigheid bij alle partners moeten zijn?
      Lagere kosten: heb geen berekeningen of schattingen ("business cases") gezien, dus als jij het zegt...
      Goed startpunt: dat hangt er dus vanaf. Wat als je op deze manier begint en over een jaar blijkt dat je nog een keer een zak euro's uit moet geven omdat er toch enkele fundamentele dingen fout waren?
      Wat de "bijdrage" van de drie genoemde gemeentelijke archiefinspecteurs is: als ik het goed zie hebben zij alleen maar aandachtspunten benoemd. Zij zijn dus niet verantwoordelijk voor de inhoud van het uiteindelijke PvE.
      Maar je hebt gelijk dat het goed is dat het PvE op deze manier gedeeld wordt.

      Verwijderen
    4. Graag reageer ik nog even kort op jou reactie.
      Wat betreft de voordelen van uitbesteding, is het ook zeker niet mijn bedoeling om iemand te overtuigen. Het uitbesteden of het zelf doen kan allebei voor en/of nadelen hebben is mijn idee. Hangt natuurlijk ook af van het project en de situatie. Wat ik ook zeker niet zeg is dat gemeenten het zelf niet kunnen. Bij dit project hebben 13 collega’s getracht een zo goed mogelijk PvE proberen op te stellen en net zoals jij zegt zitten er nog (hoogstwaarschijnlijk) haken en ogen aan. Wel is mijn mening als je het in zo zetting doet de kans op een kwalitatief beter product groter is. (Dit staat los van GovUnited).

      Het antwoord op jou vraag “hoe weet je dan dat zij het goed doen” hebben we gezamenlijk zo goed mogelijk proberen te beoordelen. Hierbij benadruk ik dat ik (en denk iedereen van het projectgroep) niemand verantwoordelijk acht voor de inhoud van het PvE.

      Wat betreft jou reactie op het nut van een samenwerking zoals GovUnited deel ik helemaal jou mening. Maar dit is natuurlijk een hele andere discussie.

      Omdat ik op de hoogte ben van de kosten weet ik dat ze lager liggen. Ik kan dit natuurlijk alleen beoordeling voor mijn eigen werkgever. Maar natuurlijk als er fundamentele dingen fout zijn, wie weet wat er dan achter weg kan komen. Wel denk ik als we dit intern hadden geregeld er ook dingen fout hadden kunnen gaan. Kortom de tijd zal het leren.

      Ik ben in ieder geval blij dat je er een Blog over hebt gemaakt omdat het zo nog een groter publiek reikt die het kunnen gebruiken.
      Groet Danny.

      Verwijderen