Innovatieagenda voor de archiefsector, is de ondertitel van het oranje boekje dat Erfgoed Nederland in het Rijckheyt-tasje had gestopt voor de deelnemers aan de KVAN-Dagen. "Innoveren" is hot, maar sinds ik Het innovatieplatform van Frans Nauta gelezen heb, ben ik een beetje huiverig voor innoverende bestuurders. Meestal betekent dat het steken van pluimen in eigen hoed en het regelen van geld voor eigen hobby's.Deze Innovatieagenda is blijkbaar de afsluiting van het nog door DIVA gestarte programma ICT-deskundigheidsbevordering. Doel van het DIVA-programma was "deskundigheidsontwikkeling en visieontwikkeling in de archiefinstellingen ten aanzien van hun functioneren in de zich zo snel ontwikkelende informatiemaatschappij." (Archieven in transitie, p.7)
Terzijde
http://www.divakoepel.nl redirect naar http://www.erfgoednederland.nl. De onderliggende pagina's, zoals http://www.divakoepel.nl/activiteiten/ functioneren wel nog gewoon.
De "innovatieagenda" begint met een beschrijving en analyse van de ontwikkelingen in de afgelopen jaren, waarin heel veel op een hoopje gegooid wordt: digitalisering van archieven, informatisering en medialisering van de samenleving, web 2.0, het ontbreken van archivarissen bij gemeenten, kennisdeling tussen archiefdiensten en de belemmeringen van de Auteurswet. Daarop volgt de beschrijving van wat volgens Erfgoed Nederland moet gebeuren: transitie van archief naar e-archief:
"Het e-archief isDaar kun je het bijna niet niet mee eens zijn.
- het netwerk van professionele archiefinstellingen die tezamen fungeren als betrouwbare informatiemakelaar in het hart van cultuur en samenleving,
- met een (digitaal) toegankelijke, unieke en levende collectie erfgoed en bronnen voor zowel de meest recente als de minder recente geschiedenis,
- dat mensen, instellingen en gemeenschappen met die collecties en met elkaar in verbinding brengt via interactieve (web) diensten en zo
- de maatschappelijke, culturele en zo mogelijk economische waarde van de collectie steeds weet te vermeerderen."
(Archieven in transitie, p. 22)
Maar wat moet hier voor gebeuren, hoe ziet die agenda er dan uit?
Erfgoed Nederland doet acht "beleidsaanbevelingen", Bennie schreef hier ook al over.
Eerlijk gezegd staan er een paar rare aanbevelingen tussen. Zo is de eerste: "Vernieuw de sector!" Dus om te kunnen innoveren moeten we vernieuwen? Welke van die twee is de kip en welke het ei?
De vijfde is "Propageer vrij gebruik van informatie" en gelukkig kwam dit boekje na enig aandringen door Anneke ook gratis, digitaal beschikbaar.
De zevende is "Kijk vooruit!", waarmee bedoeld wordt, dat "de sector" (wat dat ook mag zijn) nu moet gaan onderzoeken hoe een archiefdienst er over tien jaar uit zal zien, om tijdig te kunnen anticiperen op de volgende vernieuwingsslagen. Mij lijkt dat je op deze manier altijd achter de vernieuwingen aan zult lopen, omdat de innovaties (hopelijk) niet overeenkomen met de verwachtingen die we nu hebben. Je zult dus vooral moeten onderzoeken hoe je een organisatie kunt creëren die in staat is om met innovatie en innovaties om te gaan.
Maar wat ik nog gekker vind, is dat uit het hele boekje niet blijkt welke rol Erfgoed Nederland voor zich zelf hierbij weggelegd ziet. In de inleiding staat dat de beleidsaanbevelingen de "agendapunten voor de minister van OCW" zijn. Wat gaat Erfgoed Nederland nu doen voor de innovatie van het archiefsectorveld?
Staan er dan helemaal geen zinnige dingen in?
Jawel hoor, er wordt uitgebreid verwezen naar Archief 2.0 en 23 Archiefdingen en dit soort passages zouden een paar jaar geleden ondenkbaar zijn:
En ook de oproep om te komen tot "Allianties omwille van bewustwording" onderschrijf ik van harte. Alleen jammer dat deze dingen niet expliciet terug komen in de "Agenda".
De vijfde is "Propageer vrij gebruik van informatie" en gelukkig kwam dit boekje na enig aandringen door Anneke ook gratis, digitaal beschikbaar.
De zevende is "Kijk vooruit!", waarmee bedoeld wordt, dat "de sector" (wat dat ook mag zijn) nu moet gaan onderzoeken hoe een archiefdienst er over tien jaar uit zal zien, om tijdig te kunnen anticiperen op de volgende vernieuwingsslagen. Mij lijkt dat je op deze manier altijd achter de vernieuwingen aan zult lopen, omdat de innovaties (hopelijk) niet overeenkomen met de verwachtingen die we nu hebben. Je zult dus vooral moeten onderzoeken hoe je een organisatie kunt creëren die in staat is om met innovatie en innovaties om te gaan.
Maar wat ik nog gekker vind, is dat uit het hele boekje niet blijkt welke rol Erfgoed Nederland voor zich zelf hierbij weggelegd ziet. In de inleiding staat dat de beleidsaanbevelingen de "agendapunten voor de minister van OCW" zijn. Wat gaat Erfgoed Nederland nu doen voor de innovatie van het archiefsectorveld?
Staan er dan helemaal geen zinnige dingen in?
Jawel hoor, er wordt uitgebreid verwezen naar Archief 2.0 en 23 Archiefdingen en dit soort passages zouden een paar jaar geleden ondenkbaar zijn:
"Wat de archiefinstellingen moeten leren loslaten, is hun monopolie op toegankelijkheid. Het toegankelijk maken van en toegang geven tot archieven blijft weliswaar de kernactiviteit bij uitstek, maar die taak moeten zij zoveel mogelijk samen met het publiek uitvoeren. De verzamelde kennis van het publiek overstijgt die van de archiefinstellingen. Als archiefinstellingen die kennis kunnen aanboren, komt dat niet alleen de toegankelijkheid van hun collecties (en dus het publiek) ten goede, maar ook de community-vorming rondom die collecties. Zo kunnen arhiefcollecties echt gaan leven en krijgen archiefinstellingen een second life." (Archieven in transitie, p.25)(Ik geef toe, die laatste zin is een beetje potsierlijk.)
En ook de oproep om te komen tot "Allianties omwille van bewustwording" onderschrijf ik van harte. Alleen jammer dat deze dingen niet expliciet terug komen in de "Agenda".
Ik vind het vooral zo'n boekje waar je in de praktijk weinig mee kunt, maar waar ongetwijfeld in alle volgende notities naar verwezen gaat worden, als onderbouwing van het een of het ander.
BeantwoordenVerwijderenDat laatste citaat is vast de inbreng van Luud. ;-) En verder vraag ik me af of met dat 'second life' ook wel daadwerkelijk wordt verwezen naar de gelijknamige virtuele wereld. Wel leuk om aan te halen - staat goed in een zin - maar inmiddels ook achterhaald.
De aandacht voor Archief 2.0 en 23 Archiefdingen is natuurlijk prima! :-)
Samenvattend: te algemeen en te breed enzovoort. De kracht zal hem in de concrete uitwerking moeten zitten. En daar ben ik dan heel benieuwd naar (alsmede, inderdaad, naar de rol van EN daarin).
Ik ben opnieuw blij dat een bepaalde gedachtengang een plek heeft gevonden in dit boekje, deze innovatieagenda. Dat is de verdienste van alles wat verbonden is met Archief 2.0 en dat gedachtengoed uitdraagt, op welke manier dan ook. Dat vinden anderen misschien mager, maar ik heb het in ieder geval mijn rol gevonden om dat aspect goed naar voren te laten komen. Natuurlijk stond ik daarin niet alleeen!
BeantwoordenVerwijderenEen tweede punt wat ik naar voren wilde brengen is minder uit de verf gekomen. Het aloude probleem dat oplossingen uit Den Haag vaak betrekking hebben op Den Haag en niet op de archieven in den lande in al hun verscheidenheid en schaalgrootte. Jammer.
Als derde vind ik wat er in het vierde punt staat "Beloon initiatief" opnieuw een winstpunt zeker ook voor ontwikkelingen zoals Archief 2.0 die propageert. Niet alles wat daar staat maakt me warm en gelukkig, maar goed, count your blessings!
Nummertje 5 komt rechtstreeks uit mijn hart. Betaalopties voor het inzien van bronmateriaal is de doodsteek voor elke social media ontwikkeling. Daarmee snijden we in ons eigen vlees en begeven we ons op een pad dat gevaarlijk dicht langs de afgrond loopt.
Tenslotte verbaas ik me over jullie (@Christian en @Ingmar) reactie dat je wilt weten wat EN voor ons gaat doen. Ik zou eerder zeggen: laten we het zelf doen, zelf de oplossingen aandragen en nog liever implementeren. Laten zien dat dingen werken, dat samenwerken loont, dat kennis delen zich uitbetaald. Liever zonder EN dan met.
De sector (sorry Ingmar! aka het veld, de archieven, de instellingen) moet ophouden met omhoog kijken en afwachten en dociel zijn. We kunnen meer dan we denken.
@Luud Ik bedoelde niet te suggereren dat EN iets voor ons moet doen, wat dat betreft ben ik het helemaal met je eens: gewoon aan de slag en zelf kijken wat je opgelost krijgt.
BeantwoordenVerwijderenWaar ik me over verbaas is dat EN nergens zegt of ze voor zichzelf een rol ziet weggelegd bij die innovatieagenda. EN is hier vooral degene die naar boven kijkt en afwacht of het ministerie iets wil gaan doen. Voor een instituut dat zich richt op "visieontwikkeling, stimulering en vernieuwing" vind ik enkel het opstellen van een "wensen-lijstje" dan wat mager.
@Luud: Het is ook niet dat ik het inhoudelijk niet met de agenda eens ben hoor - ik denk zelfs dat iedereen de visie die aan de agenda ten grondslag ligt grotendeels wel onderschrijft. Ik vraag me alleen af wat er nu vervolgens mee gaat gebeuren. Want visie hebben en een agenda opstellen is leuk, maar da's maar het begin. En dat weet EN natuurlijk ook - die hebben er meer ervaring mee dan ikzelf.
BeantwoordenVerwijderenEn wat dus de rol van EN betreft: zelf was ik zeker niet van plan om te wachten op initiatieven vanuit EN, maar omdat ze het blijkbaar nuttig, wenselijk of misschien zelfs noodzakelijk vonden een visie uit te dragen (door een agenda op te stellen) ben ik ook benieuwd naar de rol die ze voor zichzelf als erfgoedkoepel weggelegd zien.
@Ingmar je blogt zo snel dat dit al bijna weer verouderd is voordat ik kan reageren ;-) Maar ik doe het lekker toch.
BeantwoordenVerwijderen@Luud natuurlijk moet je niet afwachten op wat er uit den lande op je af komt. Maar we hebben die koepels toch niet voor niks opgericht (met 'we' bedoel ik dan de cultuursector in brede zin). We wilden namelijk meer afstemming en standaardisering, meen ik me te herinneren. En dan moet je dus in koepels gaan zitten en die koepels af en toe knopen door laten hakken en initiatieven laten nemen. Dan hebben koepels nut. We kunnen wel allemaal het wiel uitvinden en af en toe via twitter ofzo wat delen, maar soms heb je gewoon een coördinerend orgaan nodig.
Als die koepels dat niet zijn, kunnen we ze natuurlijk ook gewoon opheffen... ;-)
Dank je Lineke ;-)
BeantwoordenVerwijderenOp 28 juni 2010 12:40 schreef Disqus
<>het volgende: