zondag 28 februari 2010

Archief is geen harmonie of toneelgezelschap

Onder de kop Kunst belangrijk voor economie gemeenten beschreef de NRC zaterdag (27/02) het belang van kunst- en cultuursubsidies en hun rol in de komende gemeenteraads-verkiezingen. Uit de bijgevoegde taartdiagrammen bleek bijvoorbeeld dat aan amateurkunst in totaal circa 53 miljoen euro subsidie wordt uitgekeerd, waarvan ongeveer driekwart afkomstig is van gemeenten. In totaal zou het per jaar gaan om 1,7 miljard euro aan subsidie.
Tot mijn ververbazing stond "Archieven" ook in het rijtje subsidiedoelen, na categorieën als Beroepsuitoefenende kunst - Amateurkunst - Kunstaccomodaties - Scheppende kunst - Muzische en culturele vorming - Overige kunsten - Musea - Monumenten - Bibliotheken.
Blijkbaar wordt er landelijk gezien 187 miljoen euro "subsidie" gegeven aan archieven, waarvan ongeveer een kwart door "gemeenschappelijke regelingen" wordt betaald, bijna een derde door het rijk, een heel klein puntje door de provincies en de rest door de gemeenten.


(Dit taartje is bij benadering. De bron van de cijfers in de NRC is "CBS", maar dat is een bijna net zo vage bron-vermelding als "Youtube" bij een filmpje.)


Waarom ben ik hier zo verbaasd over?

De definitie van subsidie is volgens Van Dale: "geldelijke ondersteuning van overheidswege." Hierbij gaat het dus altijd om het financieel ondersteunen van tijdelijke activiteiten en/of het in standhouden van niet-overheidsinstellingen.
Dit is bij archieven alle twee niet het geval! Overheidsarchieven 'ontstaan' vanzelf en het is een overheidstaak om haar eigen archief in stand te houden. Dit gebeurt ook bijna altijd (in Nederland op twee uitzonderingen na) door een overheidsorganisatie, van rijk, gemeente of een gemeenschappelijke regeling.
Het dus volslagen zot om 'archieven' onder te brengen in één overzicht met toneelverenigingen, harmonieën en muziekscholen. Dan kan net zo goed het "subsidiëren" van wegen of rioolbuizen hierin meegenomen worden!
Want bij 'archiveren' is geen sprake van het subsidiëren van leuke dingen voor de mensen, maar gaat het om het uitvoeren van een (cruciale) overheidstaak.
(Maar ik preek hier een beetje voor eigen parochie, vrees ik)

4 opmerkingen:

  1. Ingmar,
    Grappig, ik ben ook bezig met een stukje nav dit artikel. Met een hele andere insteek overigens.
    Je hartekreet is inderdaad preken voor eigen parochie want de "cultuurbarbaren" die zo kortzichtig roepen dat er veel te veel subsidie naar kunst en cultuur gaan hebben vast de Van Dale er niet bijgehaald. En als je het belang van kunst niet ziet is het ook lastig om het belang van erfgoed in te zien. "Waarom al die oude troep bewaren", dat soort makkelijke kreten doen het vaak goed.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik heb dit gemist in mijn snelle bladeractie in de NRC. Misschien maar goed ook.
    Archieven zullen steeds vaker in dit soort overzichten als appels met peren vergeleken worden. Die keuze maken we namelijk zelf door onszelf weg te laten cijferen binnen de ambtelijke terminologie als Cultuur, Cultureel Erfgoed en Erfgoed.
    Jammer. We zullen nog hard moeten werken om ons onderscheidend genoeg te laten zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik las het ook en dacht dat daarmee niet bedoeld werd de in de wet verankerde bewaar- en beheertaken, maar subsidie voor activiteiten als tentoonstellingen en educatieve en andere uitgaven en activiteiten. Want je kunt daarvoor aanspraak maken op allerlei subsidiepotten. Maar misschien heb ik het verkeerd begrepen?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Tenaanval: Ik ben benieuwd

    @Luud: Helemaal met je eens

    @WatVanWaardenis: Dat zou je in eerste instantie denken, maar ik geloof nooit dat de archiefsector 187 miljoen aan 'subsidie' krijgt. Ik ben niet heel precies op de hoogte van begrotingen etc, maar er zijn circa 120 archiefdiensten in Nederland (groot en klein) en ik geloof niet dat die jaarlijks ieder ruim 1 miljoen aan 'subsidie' beuren. Dat al hun begrotingen bij elkaar opgeteld zo hoog zijn, lijkt me logischer. (En daarom is er geen sprake van subsidiëring, maar van de uitvoering van een reguliere, primaire overheidstaak. Dat is mijn punt.)

    BeantwoordenVerwijderen